Μνήμες & Μορφές σιβυλλικές...

[pixie]

Η εικόνα της βιβλιοθήκης του Anatole France, μέσα σε μια ιστορία της Γαλλικής Λογοτεχνίας, που είχα δει στην παιδική ηλικία, ήταν επιβλητική.
Διανοητικό μισόφως αριστοκρατικό των μαύρων πέτσινων, βαρύτιμων βιβλίων.
Εκεί, πάνω στο δρύινο, αυτοκρατορικό γραφείο, έγερνε το σουβλερό, πνευματικότατο κεφάλι του με τους ηδονικούς, αρμονικούς, τους τέλειους στοχασμούς!

Τόνος μαγικός, σπερματικός πάνσοφος λόγος, εκπύρωση...
Μ' όλη τη δόνηση και την ευφορία των πανάρχαιων ρυθμών, με την ευπορία των χροιών και αποχρώσεων των βιωμάτων..

Το ύφος του Anatole France με συγκινεί με την ηδονική του χάρη. Ακόμα κι όταν μιλάει για τα πιο φιλοσοφικά, για τα πιό μεταφυσικά, και τότε ακόμα είναι ηδυπαθής κάτι σαν θωπεία!
Η ηδονική του ομορφιά με τα συμπυκνωμένα διανοητικά, καλλιτεχνικά στοιχεία...

'Ετυχε να διαβάσω την Rotisserie de la Reine Pedauque! Σπάνια χάρηκα με τέτοια ένταση μια τέτοια κατατρόπωση ύλης...
'Ωρες ολόκληρες κυλούσε μπροστά μου η πιο επεξεργασμένη πρόζα, η υφή - μορφή, η πιο τέλεια... 'Ηταν στιγμές που το κορύφωμα της πλαστικότητας φάνταζε ανυπέρβλητο, καθώς ακαταμάχητα κραδαινόταν από την ανάταση του στοχασμού...

Ο Α. France, περισσότερο από κάθε άλλον καλλιτέχνη, επηρεάσθηκε λιγότερο από τη ζωή και πιο πολύ από τα βιβλία. Η δημιουργική του υπόσταση επεξεργάστηκε τον όγκο της ζωής μέσα στα έργα της τέχνης, με απίστευτη συμπύκνωση.
'Ετσι, πολλές φορές, από ένα ολόκληρο κείμενο άλλου τεχνίτη, δεν έπαιρνε παρά μια φράση μόνο ελάχιστη,που εντός της, ως απόσταγμα αρώματος, κρατούσε το χυμό του...

''Πανευτυχής κάθε φορά που μπαίνω στους αγρούς του Λόγου. Ανάμεσα απ' τα χαλεπά στην 'Υπαρξη, το χαλεπώτερο, το άχραντο λειτούργημα του Λόγου! Και άμποτε να δύναμαι, κι απειροελάχιστα μακάρι ακόμη, να εισδύω στα μακάρια, παντοδύναμα άδυτά του, για ν'αντικρύσω, για μια απειροστιγμή, τους ουρανούς του.
Ευφρόσυνα να πέφτω μες στα ρωμαλέα, θεόρατά σου ρεύματα,αρχαίε Λόγε! Να διασχίσω επιχειρώντας κάτι απ΄την απεραντοσύνη σου!
Με παράφορο εκτυλίσσονται ρυθμό, δημιουργικές εντός μου παραστάσεις.
Αφουγκράζομαι σαν ήχους μιας μύχιας έξαρσης και μεταρσίωσης κι επιδοκιμασίας.
Αγαλλίαση στον μέσα μου εγείρεται ουρανό. Για της συνάντησης τη δωρεά, τη μοίρα..''

'Ενας λογοτέχνης, λοιπόν, στην κυριολεκτική έννοια του όρου, νιώθει πως η γλώσσα που χειρίζεται, το πανάκριβο αυτό υλικό του, είναι ένας πυκνός όγκος ήχων, μια νότα κεντρική με ατέρμονη κλίμακα χροιών και τόνων...

[Συνεχίζεται...]

[pixie]

Ο Marcel Proust! Να ένα από τα πιο τέλεια παραδείγματα δημιουργού...

Σε μια ορισμένη στιγμή της ζωής του, σταμάτησε τελείως να ζει στο μέλλον ή και στο παρόν ακόμα.
Δεν θα ξεχάσω τη συγκίνηση που πρωτοείδα τη στερνή φωτογραφία του.
Ο πλάστης της ζωής για την αιωνιότητα, αδύνατος, σκελετωμένος με το ευγενικό του πρόσωπο που πνίγανε τα γένια..

Διάβασα σχεδόν ολόκληρο το πελώριο μυθιστόρημά του.
Αλησμόνητες οι σελίδες όπου περιγράφει την μέχρι παθήσεως προσήλωσή του στη μητέρα, τον Swann, τον ανεκδιήγητο βαρώνο de Charlus, το σαλόνι με τις αυτοκρατορικές αξιώσεις της μεγαλοαστής κυρίας Verdurin.
Με υπέρμετρο λεπτολόγο ζήλο αναλύει και τα πιο απειροελάχιστα με την νοσηρή του ευαισθησία.
'Ομως τι πάθος λογοτεχνικό αντιπροσωπεύει!
Ο καλλιτέχνης που σταμάτησε να ζει για να μετουσιωθεί ο ίδιος σε δύτη αποκλειστικά των θησαυρών του παρελθόντος του, κατορθώνοντας να ανεβεί ως τις πιο σιωπηλές κορυφές της μνήμης.

Θυμάμαι ακόμα τη μορφή σου, την αξύριστη μορφή σου. Ίδια η έκφραση της ανακούφισης και της γαλήνης, πρότυπο τέλειου δημιουργού, η απάντησή σου καλλιτέχνη που πρόφτασες να ολοκληρώσεις το έργο σου και δεν άφησες το παραμικρό σχεδόν ως λεία στο Θάνατο.

Η μορφή σου μπροστά σε όλες τις σκιές, φεγγοβολές που περνούν από τους τοίχους του δωματίου μου - ανταύγειες της ζωής που σφύζει έξω.
Και στη μνήμη μου καρφωμένες ορισμένες φράσεις σου που πήγασαν από θαλασσινό όραμα και μύρο.
 
''Une nouvelle vision d'azur... mais il etair pur et salin, il se gonfla en mamelles bleuatres''...'' il me gonflait d' allegresse''...

[pixie]

Η θέα και μόνο ενός άγραφου λευκού χαρτιού προκαλεί έκσταση και δίνει συχνά την ώθηση για δημιουργία.. ''Στοχασμοί''..

Βιβλίο που η μοίρα των παιδικών μου χρόνων, η καλλιτεχνική θεά τους, μου έστειλε μια μέρα..
Οι Στοχασμοί του Oscar Wilde στα Ελληνικά, τυπωμένοι πάνω σε πολύ χοντρό, με φαιά στίγματα, χαρτί, με μικροσκοπικά γράμματα ονείρου!
Οι Στοχασμοί, γραμμένοι σε μια πρόζα αισθητική, γλυκύτατη, που αναπολούσανε την Αναγέννηση, τη Φλωρεντία με τους αρμονικούς της λόφους, τα ινδάλματα της Τέχνης και της Φαντασίας..

Με έκπληξη, στην αρχή, κι ύστερα με πάθος και έκσταση, μέσα από τις γραμμές του αντίκρυζα τις ασημένιες λεύκες του Corot, που τρέμουν στις όχθες ειδυλλιακών νερών, μέσα σε ιδανικές ομίχλες ποταμών, κάτασπρες σαν γάλα.. Και που κανένα ολόχρυσο του Φοίβου βέλος δεν κεντά..
Σελίδες με τους πιο ακριβούς χυμούς του δημιουργικού πάθους, της εξιδανικευμένης καλλιτεχνικής ζωής, της τέλεια ονειρεμένης, λατρεμένης..

Διαβάζω από το βιβλίο:
''Εκείνοι που τους ζωντανεύει ο ποιητής έχουν τα χίλια δυό συναισθήματά τους, της χαράς και του τρόμου, της τόλμης και της απελπισίας, της ηδονής και του πόνου. Οι εποχές έρχονται και πάνε με πρόσχαρη ή λυπητερή συνοδεία και με πόδια φτερωμένα ή μολυβένια περνούνε τα χρόνια από μπροστά τους.'Εχουν τη νιότη τους και την αντρική τους ηλικία, είναι παιδιά και γερνάνε.
Αυγή είναι πάντα για την Αγία Ελένη, όπως ο Veronese την είδε στο παράθυρο. Μέσα από τον ήσυχο αέρα οι άγγελοι της φέρνουν το σύμβολο του πόνου του Θεού.
Οι δροσιστικές πρωινές πνοές ξανεμίζουν τα χρυσά μαλλιά στο μέτωπό της.

Στον μυτερό εκείνο λόφο, σιμά στην Φλωρεντία, όπου ξαπλωμένοι είναι οι ερωτευμένοι του Giorgione, πάντα είναι ηλιοστάσιο μεσημεριού, μεσημεριού που κάτω από τους καλοκαιρινούς ήλιους δίνει τόση ατονία, που το γυμνό κορίτσι δύσκολα να μπορεί να βουτήξει στη μαρμαρένια γούρνα, τη στρογγυλή φούσκα του κατακάθαρου ποτηριού και τα μακρυά δάχτυλα του κιθαριστή κάθονται ήσυχα πάνω στις χορδές..

Πάντα χαράματα είναι για τις χορεύτριες νύμφες που ο Corot άφησε ελεύθερες ανάμεσα στις ασημένιες λεύκες της Γαλλίας.
Σε αιώνια χαραυγή κουνιούνται εκείνες οι λεπτούτσικες διάφανες φιγούρες, που τ' άσπρα τρεμουλιαστά ποδαράκια τους φαίνονται σαν να μην αγγίζουν το δροσοποτισμένο χορτάρι που πατούνε...''

[pixie]

Andre Gide! Ο απολογητής της ηδονής και της θυσίας!

Ο Gide υπήρξε κυρίως ένας θορυβητής της συνείδησης. Το έργο του έθεσε ένα σωρό προβλήματα - κεντριά, αναφορικά με την ανθρώπινη ψυχή. Θεώρησε το μυθιστόρημα σαν ένα σταυροδρόμι ερωτημάτων, όπως το θέμα της διπολικότητας ή όχι του ανθρώπου.

Θεωρεί την ανθρώπινη φύση σαν κάτι που στην κυριολεξία είναι γεμάτη αντιφάσεις.
Η αντίληψή του αυτή εξηγεί ακριβώς τη διπολικότητα και του δικού του έργου, που άλλοτε είναι η απολογία της ηδονής και της φοβερής λατρείας του εγώ του - και άλλοτε πάλι η απολογία της αυταπάρνησης και της θυσίας. Αρκεί να διαβάσει κανείς τη ''Στενή Πύλη''.

Ο αντιφατικός εαυτός του πηδά από το ένα άκρο στο άλλο του είναι του. Πότε είναι ο επικούρειος και ο κατ' εξοχήν ηδονιστής, και πότε πάλι ο απαρνούμενος εαυτόν....

[pixie]

Το στυλ του Πόε [Edgar Allan Poe] ακολουθεί τον ίδιο ρυθμό μ΄αυτόν που διέπει τον φόβο που συνήθως εκφράζει!
Με τους ίδιους νευρικούς κλυδωνισμούς και με την ίδια αυξανόμενη ταχύτητα...

Κινείται διηνεκώς προς μια κορύφωση, κι από την άποψη αυτή, θα μπορούσε να πει κανείς, ότι το στυλ του φόβου είναι διονυσιακό και μουσικό, ένα στυλ που δεν έχει τίποτα κοινό με την πλαστικότητα του ύφους ενός Anatole France ή ενός Flaubert, όπου εκείνο που κυριαρχεί είναι το απολλώνιο στοιχείο της ομοιόμορφης και αρμονικής κατανομής των μορίων.

Εδώ, στον Πόε, έχουμε να κάνουμε με μια δόνηση σφοδρή, με μια συνεχή άνοδο και ορμή!
Η φράση, η κάθε φράση, υπάρχει σε συνάρτηση με την συνταύτισή της με το τελικό σημείο της έκρηξης.

Πρόκειται για μια καταιγίδα λέξεων, που εντείνεται παράφορα ως τη μοναδική και ύψιστη λέξη - που τις περιλαμβάνει όλες - κυρίαρχη και κορυφαία...

Από τα πολύ νεανικά μου χρόνια, που είχα πρωτοδιαβάσει το έργο του αμερικανού ποιητή και συγγραφέα, είχα αποκομίσει αρχικά μια αίσθηση απόγνωσης, απόλυτης σκοτεινιάς και τρόμου! Στη συνέχεια όμως άρχισα να βλέπω και μια φωτεινή οντότητα και μια νότα αισιοδοξίας.
Ήταν κάτι σαν φωτεινές γραμμές, σαν φλέβες φωτός που διέσχιζαν αυτό τον σκοτεινό λαβύρινθο του εφιάλτη. 'Ηταν σαν να κατέληγε ο λαβύρινθος σε μια διέξοδο ορίζοντα, σε έναν άσπιλα καθαρό ουρανό...

[pixie]

Ο Fontenelle, πνεύμα ουσιαστικά επιστημονικό, αντιλαμβάνεται το Σύμπαν ορθολογικά, θεωρώντας το σαν ένα είδος ρολογιού που η λειτουργία του εξηγείται με τρόπο μηχανικό.
Αντικρύζει το κοσμικό πλήρωμα σαν μια όπερα που στα παρασκήνιά της φωλιάζουν διάφορες μηχανικές αιτίες που αφορούν στα φαινόμενα. Σατυρίζει μάλιστα κάθε μεταφυσική εξήγηση, μη πιστεύοντας καθόλου στον μυστικισμό και χλευάζοντας όλους τους ''ψευτοσοφούς'' κατά τη γνώμη του.



Εκ διαμέτρου αντίθετη η θέση του Pascal, ο οποίος με την βαθιά μυστικόπαθη ψυχή του αισθάνεται τα πάντα γύρω του ως ένα μυστήριο, θεωρώντας τον Άνθρωπο και το Σύμπαν σκληρά αινίγματα και μια τρομερή διπλή άβυσσο.
Το θέμα του διπλού απείρου, και μάλιστα με έντονο μεταφυσικό άγχος, απασχολεί όλο το έργο του και η ατμόσφαιρα της τραγικής στοχαστικότητας εδώ εξουσιάζει...
Τα πάντα είναι σκοτάδι στο σύμπαν του Pascal. Ο νους αποδεικνύεται ελάχιστος ώστε να λύσει το αίνιγμα της δημιουργίας.

[pixie]

Όπως και στον Edgar Poe, έτσι και στον  Martin Heidegger [La philosophie de Martin Heidegger] συναντάμε τον φόβο και την αγωνία μπροστά στον θάνατο αλλά και αγωνία μπροστά στην ανυπαρξία που ο θάνατος αποκαλύπτει!


Yπάρχει εδώ μια συνταύτιση μεταξύ φόβου και αγωνίας, ο φόβος καλύπτει την αγωνία επακριβώς... ή μάλλον ο φόβος δεν είναι παρά μια ''αγωνία αποτυχημένη που έχει βγει από τον δρόμο της, μη αυθεντική, πεσμένη στον ενδόκοσμο.
Ο φόβος είναι ένα όλο σκοτοδίνη σάστισμα που νιώθουμε μπροστά στο απειλητικό πλησίασμα ενός ενδοκόσμιου υπαρκτού ή ενός άλλου dasein...''


Κατά τον Heidegger [ως μακάβριος συγγραφέας και στοχαστής] είναι ύψιστη η δυνατότητα που αποτελεί, για τα ανθρώπινα όντα, ο Θάνατος. Έχοντας προκληθεί από ένα ον, ένα ενδοκόσμιο αντικείμενο - σύμφωνα με την ορολογία του Heidegger - και αντικειμενοποιούμενος προς στιγμή, κατά τον νόμο της αμοιβαιότητας και της αντιστροφής, ο φόβος δεν χάνει ούτε στιγμή την καθολική, παγκόσμια υφή του ''έξω από κάθε μη αυθεντική ενδοκοσμικότητα''.

Η ύπαρξη του φόβου μπροστά στον θάνατο είναι διηνεκώς χρωματισμένη, καταυγασμένη από την τρομερή λάμψη που εκπέμπει πάνω στο κάθε τι που περιέχει το άρρητο σύμπαν.

[pixie]

Κατόπιν ωρίμου σκέψης, τo θέμα μετακινείται στην ενότητα της Φιλοσοφίας...  :smile:

[KostasD33]

συμπέρασμα. Η προηγούμενη σκέψη δεν ήταν ώριμη    

(έτσι από περιέργεια που ήταν καλέ?)

[pixie]

[quote user="KostasD33" post="343242"]Η προηγούμενη σκέψη δεν ήταν ώριμη    

(έτσι από περιέργεια που ήταν καλέ?)[/quote]

Κώστα μου, αισθάνομαι πανευτυχής που, έστω κι έτσι, κάποιος τίμησε αυτό το θέμα που το αγαπώ πολύ!   :smile:  
Εδώ γίνεται αναφορά σε πολύ σημαντικούς φιλοσόφους - στοχαστές - ανθρώπους του πνεύματος που άφησαν εποχή με το συγγραφικό έργο τους [και ευτυχώς έτυχε κάτι κι από αυτούς να διαβάσω...''κάτι'' ελάχιστο μα παντοδύναμο...].



ΥΓ. Στην ενότητα των Ποιητών - Λογοτεχνών είχε τοποθετηθεί αρχικά...

[pixie]

Η αρχική εντύπωση που είχα από τον Flaubert: Σε ένα παλιό βιβλίο της γαλλικής λογοτεχνίας στο Παρίσι, με τα ελάχιστα Γαλλικά μου τότε, ένιωσα ένα ξάφνιασμα διαβάζοντας γι' αυτόν.

Μια γοητεία πρωτόγνωρη κυρίευε κιόλας το πνεύμα μου για τον συγκεκριμένο τεχνίτη, με την λεπτότητα και την προσήλωση μέχρι τέλους στην άψογη επεξεργασία του ύφους και της μορφής.


Αγέραστο πάθος ενός μοναδικού, μανιακού σχεδόν στυλίστα! Εκστατικός οπτασιαστής... τέλεια πρόζα... εναρμόνιση... τελετουργική επεξεργασία...