Pantanal: Tαξίδι στην υδάτινη κοιλάδα...

[pixie]

Βλέποντας ένα ντοκυμαντέρ στην ΕΤ3, το οποίο ομολογουμένως με εντυπωσίασε τρομερά και μου κίνησε την περιέργεια, άρχισα να ψάχνω γι' αυτόν τον πανέμορφο τόπο.

Τα στοιχεία που βρήκα στο διαδίκτυο ήταν αρκετά, επέλεξα ωστόσο αυτά που διάβασα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.

Eκτείνεται ανάμεσα σε Βραζιλία, Βολιβία και Παραγουάη και έχει έκταση όσο μιάμιση φορά η Ελλάδα! Το Pantanal, ο μεγαλύτερος υγρότοπος γλυκού νερού στον κόσμο, που φιλοξενεί εκατοντάδες είδη φυτών, πουλιών και άγριων ζώων, απειλείται σήμερα από τον άνθρωπο.


   
200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα! Αυτό είναι το μέγεθος του Pantanal (Παντανάλ), του μεγαλύτερου υγρότοπου γλυκού νερού στον κόσμο, και, αν θέλουμε να κάνουμε συγκρίσεις, είναι περίπου μιάμιση φορά σε έκταση η Ελλάδα! Από τα πιο πυκνά οικοσυστήματα του πλανήτη, έχει ανακηρυχθεί -και όχι άδικα- από την UNESCO Φυσική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας. Το μοναδικό αυτό τροπικό οικοσύστημα, στα νότια των δασών του Aμαζονίου, την εποχή των βροχών (από τον Oκτώβριο ώς το Μάρτιο) πλημμυρίζει, γι' αυτό και οι πρώτοι εξερευνητές που τo αντίκρισαν νόμισαν ότι είδαν μια εσωτερική θάλασσα να ανοίγεται μπροστά τους. Ο επονομαζόμενος και ως «παράδεισος των πουλιών», στην καρδιά της Νότιας Αμερικής, εκτείνεται ανάμεσα σε τρεις χώρες: στη Βραζιλία, που έχει στη δικαιοδοσία της το 80% της επιφάνειάς του, τη Βολιβία και την Παραγουάη. πρόκειται ουσιαστικά για μια τεράστια υδάτινη κοιλάδα, περιτριγυρισμένη από βουνά, που έχει σχηματιστεί από τα φερτά υλικά διάφορων ποταμών, με μεγαλύτερο τον Ρίο Παραγουάη.

Φυσικός παράδεισος...

Το Pantanal βρίσκεται νότια του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, αν και ζει εδώ και χρόνια στη «σκιά» του, είναι ωστόσο εντελώς διαφορετικό. Είναι ένα τοπίο ανοιχτό, γεμάτο λίμνες και νησίδες, που ταξιδεύει το βλέμμα μέχρι την άκρη του ορίζοντα. Αντίθετα από τα «σκοτεινά» μέρη του Αμαζονίου, εδώ συχνά το μέρος λούζεται στον ήλιο. Σε αυτό τον μοναδικό φυσικό παράδεισο υπολογίζεται ότι υπάρχουν περισσότερα είδη πουλιών από ό,τι σε ολόκληρη την Ευρώπη. Aλλωστε, η περιοχή αποτελεί τον τελικό προορισμό των περισσότερων αποδημητικών πουλιών του κόσμου. Συγκεκριμένα, πάνω από 650 έχουν μετρήσει οι ορνιθολόγοι, οι οποίοι εντυπωσιασμένοι έχουν αναφέρει ότι έχουν δει μέχρι και 100 διαφορετικά είδη μέσα σε μία μέρα. Πελαργοί, δρυοκολάπτες, γεράκια, ερωδιοί, παπαγάλοι ζουν εδώ και ανάμεσά τους ο Υάκινθος Μακάο, ο πολύχρωμος και πιο εντυπωσιακός παπαγάλος της Βραζιλίας. Εδώ υπάρχουν ακόμα 50 διαφορετικά είδη ερπετών, 250 ψαριών (20 είδη πιράνχας) και 80 θηλαστικών. Οι ιαγουάροι είναι οι «αστέρες» της περιοχής, αλλά η ποικιλία της πανίδας είναι ατέλειωτη: πούμα, ελάφια, ενυδρίδες, αρμαδίλοι, λύκοι, πίθηκοι, μυρμηγκοφάγοι... Και εκατομμύρια, ναι εκατομμύρια (περίπου 10 εκατομμύρια) κροκόδειλοι Καϊμάν.

Ανήκει σε ιδιώτες...

Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, αυτό το μοναδικό μνημείο της φύσης ανήκει, στο μεγαλύτερο μέρος του (98%), σε ιδιώτες. Ηρθαν εδώ τον 18ο αιώνα, μαζί με τους χρυσοθήρες, τεμάχισαν τον υγρότοπο σε τεράστιες ιδιοκτησίες και απέκτησαν την κυριότητά του. Φυσικά, οι περισσότεροι δεν κατοικούν εδώ, παρ' όλα αυτά τα ράντζα της περιοχής (τα λεγόμενα fazendas ή pousadas) έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται χάρη στον οικοτουρισμό, που, όμως, δεν είναι πάντα σίγουρο ότι έχει και τις καλύτερες προθέσεις. Το Εθνικό Πάρκο (Parque Nacional de Chapada dos Guimaraes), που εκτείνεται σε έκταση 330.000 στρεμμάτων, είναι ένα από τα ελάχιστα κομμάτια του Pantanal που ανήκουν στο κράτος.

   
Προστατεύεται από τη βραζιλιάνικη κυβέρνηση (με ένοπλες περιπολίες για το φόβο των λαθροθήρων που το λυμαίνονται) αλλά και τη συνθήκη Ραμσάρ, αφού έχει χαρακτηριστεί Υγρότοπος Διεθνούς Σημασίας. Επισκέψιμο τη μέρα μέχρι τη δύση του ηλίου, είναι ένα πανέμορφο τοπίο με καταρράκτες, σπηλιές, φαράγγια και μονοπάτια που το διασχίζουν. Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα είναι οι καταρράκτες Veu de Noiva (σημαίνει νυφικό πέπλο), με τα νερά να πέφτουν από 86 μέτρα σε μια φυσική λίμνη. Και βέβαια, η Cidada de Pedra (πέτρινη πόλη), όπου οι σχηματισμοί που φτιάχνουν οι τεράστιοι βράχοι θυμίζουν πύργους καστροπολιτείας. Επισκεφτείτε την το απόγευμα, που ο ήλιος τη «βάφει» κόκκινη.

Και όμως, απειλείται...

Το Pantanal το διασχίζει μόνο ένας δρόμος, η μήκους 147 χιλιομέτρων Transpantaneira, που έμεινε ημιτελής λόγω έλλειψης κονδυλίων αλλά και για την προστασία του μέρους. Μόνο που η προστασία δεν πρέπει να σταματήσει εδώ. Περισσότερες από 300 οικολογικές οργανώσεις ασχολούνται με το μεγαλύτερο οικολογικό μνημείο του κόσμου, αναγνωρίζοντας τη μοναδικότητά του. Μια γενικευμένη ανησυχία, όμως, πλανάται στον αέρα, καθώς οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η λαθροθηρία σπάνιων ζώων και πουλιών, η αποψίλωση των δασών, η ρύπανση από τα ακατέργαστα λύματα των εργοστασίων, ο ανεξέλεγκτος τουρισμός κ.ά., τον απειλούν. Μέχρι σήμερα δεν έχουν χτιστεί πόλεις ή χωριά εδώ, παρά μόνο μικρότερα ράντζα εκτροφής βοοειδών, που είναι εναρμονισμένα με το περιβάλλον. Το Pantanal, παρά τα προβλήματα πάντως, εξακολουθεί ακόμα να είναι ένας μοναδικός παράδεισος, πολύ πιο κοντινός από τον... άλλο. Γι' αυτό και όσοι πραγματικά νοιάζονται για την προστασία της φύσης θεωρούν ότι μπορεί να παραμείνει έτσι, αρκεί να διαφυλαχθεί με αγάπη και σεβασμό για τη ζωή που χαρίζει.

Τροπικό κλίμα...

Το Pantanal χωρίζεται σε δύο εποχές: την «ξηρή» και την «εποχή των βροχών». Οπως μαρτυρεί και το όνομά της, η ξηρή διακρίνεται από έντονη ξηρασία και διαρκεί από τον Απρίλιο έως και το Σεπτέμβριο. Τότε είναι ίσως και η καλύτερη εποχή για να επισκεφτείτε την περιοχή, με τον Ιούλιο ώς το Σεπτέμβριο να θεωρείται ιδανική περίοδος για τους λάτρεις της παρατήρησης των πουλιών (birdwatching). Και όσον αφορά τη θερμοκρασία, είναι σχετικά υψηλή τη μέρα, αλλά χαμηλή το βράδυ. Την εποχή των βροχών, που ξεκινά από τον Οκτώβριο και τελειώνει συνήθως το Μάρτιο, τα πάντα πλημμυρίζουν. Αν και μπορείς να δεις πολλά από τα άγρια ζώα που καταφεύγουν στα μικρά νησάκια που δημιουργούνται, είναι σχεδόν αδύνατο να ταξιδέψεις από μια περιοχή σε άλλη. Πλην αυτού, είναι η εποχή με τη μεγάλη ζέστη (πάνω από 40 βαθμούς) και τα άπειρα κουνούπια.

   
Ο μπλε Υάκινθος...

Είναι ο μεγαλύτερος και εντυπωσιακότερος παπαγάλος της Βραζιλίας. Ο Υάκινθος Μακάο (Ηyacinth Macaw), με το μοναδικό μέγεθος και χρώμα του, έχει γίνει ο «σταρ» του Pantanal ανάμεσα στους φυσιολάτρες αλλά και (δυστυχώς) τους λαθροθήρες. Κύριο χαρακτηριστικό του το υπέροχο μπλε χρώμα του, που στα φτερά γίνεται λίγο πιο σκούρο, και το κίτρινο δαχτυλίδι γύρω από τα μάτια. Τον συναντάμε σε ανοιχτές περιοχές με ψηλά δέντρα, σε σαβάνες ή βάλτους και αναγνωρίζεται (πέρα από το χρώμα του) και από το μέγεθός του, που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο. Αν και προστατεύεται, θεωρείται απειλούμενο υπό εξαφάνιση είδος, καθώς (ειδικά στις ΗΠΑ) η τιμή του κυμαίνεται από 6.500 έως 12.000 δολάρια.


Πώς θα πάτε...

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επισκεφτείτε το Pantanal. Η πιο ενδεδειγμένη, όμως, διαδρομή είναι αεροπορικώς για το Sao Paulo και από εκεί (με εσωτερική πτήση) είτε προς Cuiaba (στο βόρειο Pantanal, στην περιοχή Mato Grosso) είτε προς Campo Grande (στα νότια, στην περιοχή Mato Grosso do Sul). Από την Cuiaba είναι εφικτή η πρόσβαση οδικώς για την Chapada dos Guimaraes, γνωστό ταξιδιωτικό προορισμό, και από το Campo Grande στο Bonito, ένα πολύ όμορφο μέρος.


Πού να μείνετε...

Εδώ οι άνθρωποι και η άγρια φύση προσπαθούν να βρουν έναν κοινό, αρμονικό τρόπο ζωής. Σε πόλεις όπως το Bonito και η Cuiaba ή σε περιοχές όπως η Chapada dos Guimaraes θα βρείτε αρκετά ξενοδοχεία και πανσιόν σε τιμές για όλα τα βαλάντια. Ωστόσο, η καλύτερη πρόταση διαμονής στην περιοχή είναι τα ράντζα, γνωστά και ως fazendas ή pousadas, που προσφέρουν πιο... περιπετειώδη διαβίωση και στενότερη επαφή με τους Pantaneiros, τους cowboys της περιοχής. Kάθε fazenda είναι απομονωμένη, οι αποστάσεις μεταξύ τους τεράστιες κι έτσι κάθε ράντζο πρέπει να διαθέτει αποθέματα τροφίμων. Οι γυναίκες μαγειρεύουν σε κουζίνες με ξύλα ό,τι παράγει η φάρμα. Φρέσκο τυρί, κρέας, ρύζι κι ένα είδος λαχανικού που μοιάζει με πατάτα, το manioc. Οσοι επιλέξετε να μείνετε σε κάποια από αυτές, προτιμήστε όσες έχουν λίγα δωμάτια. Ενδεικτικά:
•   Caiman Ecological refuge (www.caiman.com.br). Ενα από τα καλύτερα οικολογικά καταφύγια-ράντζα στην περιοχή.
•   Olhos d' Agua (www.fazendaolhodagua.com.br). Η εξαιρετική fazenda του γραμματέα Τουρισμού στο Bonito, του Henrique Bonito.
•   Araras Eco lodge (www.araraslodge.com.br). Από τις πιο γνωστές και πιο παλιές fazendas της περιοχής.
•   Fazenda Barranco Alto (www.fazendabarrancoalto.com.br). Στα νότια, η πανσιόν αυτή υπόσχεται στους επισκέπτες μια πιο στενή επαφή με τη φύση.

Αξίζει να δείτε...

Το Museu Dom Bosco στο Campo Grande (www.museu.ucdb.br), που έχει μια εκπληκτική συλλογή από 10.000 έντομα, 7.000 πεταλούδες, πολλά άγρια ζώα αλλά και πολλά τοπικά χειροτεχνήματα.

[KostasD33]

<iframe frameborder="0" width="720" height="405" src="http://www.dailymotion.com/embed/video/xjnovu?hideInfos=1&forcedQuality=hd720"></iframe>
<a href="http://www.dailymotion.com/video/xjnovu_pantanal-brazil_travel" target="_blank">Pantanal - Brazil</a> από <a href="http://www.dailymotion.com/theworldoftravel" target="_blank">theworldoftravel</a>