Να πεθαίνεις και να λες ΘΑΝΑΤΟΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ! Ν. Καζαντζάκης

[Bijoux]

"Δεν δέχουμε τα σύνορα, δε με χωρούν τα φαινόμενα, πνίγουμαι!
Την αγωνία τούτη βαθιά, αιματερά να τη ζήσεις, είναι το δέυτερο χρέος.
Ο νους βολέυεται, εχει υπομονή, του αρέσει να παίζει,
μα η καρδιά αγριεύει,
δεν καταδέχεται αυτή να παίξει,
 πλαντάει και χυμάει να ξεσκίσει το δίκτυ της ανάγκης.

Να υποτάξω τη γης, το νερό, τον αγέρα, να νικήσω τον τόπο και τον καιρό, να νοιώσω με ποιους τρόπους αρμολογούνται
κι έρχουνται και ξανάρχουνται οι αντικαθρεφτισμοί
που ανεβαίνουν από την πυρωμένην έρημο του νου, τι αξίαν έχει;

Ενα μονάχα λαχταρίζω: Να συλλάβω τι κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα,
 τι είναι το μυστήριο που με γεννάει και με σκοτώνει,
κι αν πίσω από την ορατή ακατάπαυτη ροή του κόσμου κρύβεται μια αόρατη ασάλευτη παρουσία.
Αν ο νους δεν μπορεί,
 δεν είναι έργο του να επιχειρήσει πέραν από τα σύνορα την ηρωϊκήν απελπισμένην έξοδο, νά ταν να μπορούσε η καρδιά μου!

Πέρα! Πέρα! Πέρα!
Πέρα από τον άνθρωπο ζητώ το αόρατο μαστίγι που τον βαράει και τονε σπρώχνει στον αγώνα.
 Πέρα από τα ζώα ενεδρεύω να δω το πρόσωπο
 το αρχέγονο που μάχεται δημιουργόντας,
συντρίβοντας, καναχύνοντας τις αρίφνητες μάσκες να τυπωθεί στο ρεούμενο κρέας.
Πέρα από τα φυτά αγωνίζουμαι να ξεχωρίσω τα πρώτα παραπατήματα του Αοράτου μέσα στη λάσπη.

Μια πρόταση μέσα μου:
- Σκάψε! Τι βλέπεις;
- Ανθρωπους και πουλιά, νερά και πέτρες!
- Σκάψε ακόμα! Τι βλέπεις;
- Ιδέες και ονείρατα, αστραπές και φαντάσματα.
- Σκάψε ακόμα! Τι βλέπεις;
- Δε βλέπω τίποτα! Νύχτα βουβή, πηχτή σα θάνατος. Θά'ναι ο θάνατος.
- Σκάψε ακόμα!
- Αχ! Δεν μπορώ να διαπεράσω το σκοτεινό μεσότοιχο! Φωνές γρικώ και κλάματα, φτερά γρικώ στον άλλο όχτο!
- Μην κλαις! Μην κλαίς! Δεν είναι στον άλλον όχτο! Οι φωνές, τα κλάματα και τα φτερά είναι η καρδιά σου!


Πέρα από το νου, στον ιερό γκρεμό της καρδιάς,
ακροποδίζω τρέμοντας.
Το ένα μου πόδι αδράχνεται από το σίγουρο χώμα,
 το άλλο ψάχνει στα σκοτεινά, επάνω από την άβυσσο.

Ψυχανεμίζουμαι πίσω απ'όλα τούτα τα φαινόμενα μια μαχόμενη ουσία. Θέλω να σμίξω μαζί της.

Ψυχανεμίζουμαι πως κι η μαχόμενη ουσία πολεμάει
 πίσω από τα φαινόμενα να σμίξει με την καρδιά μου.
Μα το σώμα στέκεται ανάμεσα και μας χωρίζει.
Ο νους στέκεται ανάμεσα και μας χωρίζει.

Ποιο είναι το χρέος μου;
Να συντρίψω το σώμα, να χυθώ να σμίξω με τον Αόρατο.
 Να σωπάσει ο νους, ν'ακούσω τον Αόρατο να φωνάζει.
Περπατώ στ'αφρόχειλα της άβυσσος και τρέμω.
Δυό φωνές μέσα μου παλεύουν.

Ο νους: "Γιατί να χανόμαστε κυνηγώντας το αδύνατο; Μέσα στον ιερό περίβολο των πέντε αισθήσεων χρέος μας να αναγνωρίσουμε τα σύνορα του ανθρώπου".

Μα μια άλλη μέσα μου φωνή,
ας την πούμε έχτη δύναμη, ας την πούμε καρδιά, αντιστέκεται και φωνάζει: "Οχι! Οχι!
 Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα! Ν'αρνιέσαι ότι θωρούν τα μάτια σου!

 Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!"

Ο νους: "λαγαρό και ανέλπιδο είναι το μάτι μου και θεάται τα πάντα. Η ζωή είναι ένα παιχνίδι, μια παράσταση που δίνουν οι πέντε θεατρίνοι του κορμιού μου.

Κοιτάζω με απληστία,
με ανείπωτη περιέργεια,
και δεν έχω την αφελεια του χωριάτη να πιστέψω,
 και να ανέβω επάνω στη σκηνή επεμβαίνοντας στην αιματηρή κωμωδία.

Είμαι ο θαυματοποιός φακίρης που ακίνητος,
καθούμενος στο σταυροδρόμι των αιστήσεων,
 θεάται να γεννιέται και να αφανίζεται ο κόσμος,
θεάται τα πλήθη να σαλεύουν και να φωνάζουν στα πολύχρωμα μονοπάτια της ματαιότητας.
Καρδιά, απλοϊκή καρδιά, γαλήνεψε και υποτάξου!"

Μα η καρδιά ανατινάζεται και φωνάζει: "Είμαι ο χωριάτης και πηδώ απάνω στη σκηνή κι επεμβαίνω στην πορεία του κόσμου!"

δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύουμαι! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι.
Ρωτώ, ξαναρωτώ χτυπώντας το χάος: Ποιος μας φυτεύει στη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια; Ποιος μας ξεριζώνει από τη γης ετούτη χωρίς να μας ζητήσει την άδεια;

Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο, καμωμένο από λάσπη κι ονείρατα. Μα μέσα μου νογώ να στροβιλίζουνται όλες οι δυνάμεις του Σύμπαντου.
Θέλω μια στιγμή, προτού με συντρίψουν, να ανοίξω τα μάτια μου και να τις δω. Αλλο σκοπό δεν δίνω στη ζωή μου.

Θέλω να βρω μια δικαιολογία για να ζήσω και να βαστάξω το φοβερο καθημερινό θέαμα της αρρώστιας, της ασκήμιας, της αδικίας και του θανάτου.

Ξεκίνησα από ένα σκοτεινό σημείο,
τη Μήτρα, οδεύω σε ένα άλλο σκοτεινό σημείο,το Μνήμα.
Μια δύναμη με σφεντονάει μέσα από το σκοτεινό βάραθρο, μια άλλη δύναμη με συντραβάει ακατάλυτα στο σκοτεινό βάραθρο.
Δεν είμαι ο κατάδικος που τον πότισαν κρασί για να θολώσει το μυαλό του, με λαγαρά τα φρένα, νηφάλιος, δρασκελώ το ανάμεσα στους δυό γκρεμούς μονοπάτι.

Κια μάχουμαι πως να γνέψω στους συντρόφους, προτού πεθάνω.
Να τους δώσω το χέρι μου, να προφτάσω να συλλαβίσω και να τους ρίξω έναν ακέραιο λόγο.
 Να τους πω τι φαντάζουμαι πως είναι τούτη η πορεία, και κατά που ψυχανεμίζουμαι πως πάμε.
 Και πως ανάγκη να ρυθμίσουμε όλοι μαζί το περπάτημα και την καρδιά μας.

Ενα σύνθημα, σα συνωμότες, ένα λόγο απλό να προφτάσω να πω στους συντρόφους!

Ναι, σκοπός της γης, δεν είναι η ζωή, δεν είναι ο άνθρωπος.
Εζησε χωρίς αυτά, θα ζήσει χωρίς αυτά.
Ειναι σπίθες εφήμερες της βίαιης περιστροφής της.

Ας ενωθούμε, ας πιαστούμε σφιχτά, ας σμίξουμε τις καρδιές μας, ας δημιουργήσουμε εμείς, όσο βαστάει ακόμα η θερμοκρασία ετούτη της γης, όσο δεν έρχουνται σεισμοί, κατακλυσμοί, πάγοι, κομήτες να μας εξαφανίσουν, ας δημιουργήσουμε έναν εγκέφαλο και μιαν καρδιά στη Γης, ας δώσουμε ένα νόημα ανθρώπινο στον υπερανθρώπινον αγώνα!

Τούτη η αγωνία είναι το δεύτερο χρέος."

Νίκος Καζαντζάκης, ασκητική.

Το δεύτερο χρέος, ο δρόμος της καρδιάς.
Και ένα μήνυμα:

"Οχι! Οχι! Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα! Ν'αρνιέσαι ότι θωρούν τα μάτια σου! Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!"

Πως ερμηνεύετε τα λόγια αυτά του Καζαντζάκη;
Τι σημαίνει "καρδιά" στο παραπάνω κείμενο, μία καρδιά, η οποία υπερβαίνει το νου;

Πως θα την βρούμε μέσα μας και πως θα την ακολουθήσουμε;