H ψυχολογική επισκόπηση του αλκοολισμού.

[forest48]

Καταρχήν θα αναφέρουμε την υπαρξιακή-ψυχολογική ερμηνεία του. Αυτή βασίζεται στην τετράδα των υπαρξιακών προβλημάτων του ανθρώπου: ο φόβος του θανάτου, η μοναξιά, η φυγή προς την ελευθερία και η αναζήτηση νοήματος ορίζουν τη ζωή μας. Το έντονο υπαρξιακό άγχος και η αίσθηση του αναπόφευκτου θανάτου οδηγούν στον πόνο, την απόγνωση και την αμηχανία. Όλα αυτά ναρκώνονται από το αλκοόλ.
Η μελαγχολία, συνοδός του 60% των αλκοολικών, στη γνωσιακή ανάλυση προκύπτει από ένα κλασικό τρίπτυχο: δεν αξίζω να με αγαπούν, δεν μπορώ να αγαπήσω, όλα είναι άσκοπα και άχρηστα. Όμως εγώ πρέπει να βιώσω ότι ζω, ότι εξακολουθώ να υπάρχω έστω και μέσα στη σκληρότητα και αυτοτιμωρία. Πληγώνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους για να εξυπηρετήσουμε τη βαθύτερη ανάγκη του «υπάρχειν».
Η μανία, η άλλη όψη της μελαγχολίας είναι μια δραπέτευση προς την ελευθερία. Η διέγερση του μανιακού, οι πράξεις βίας, εξευτελισμού, σπατάλης και έλλειψης αναστολών είναι η ίδια εικόνα του μεθυσμένου. Και όπως τη μανία ακολουθεί η μελαγχολία, τη μέθη ακολουθεί η κατάπτωση. Σε όλες αυτές τις συμπεριφορές κρύβεται μία έκκληση τους άλλους: Δείτε με έτσι που αγριεύω, έτσι που ξευτιλίζομαι γιατί έτσι θα με αναγνωρίσετε, άρα θα νιώσω ότι υπάρχω.
Η ψυχαναλική ερμηνεία της ψυχοπαθολογίας του αλκοολικού βασίζεται στη θεωρία του Φρόυντ για την ψυχολογική ανάπτυξη του ανθρώπου κατά στάδια, στα απωθημένα τραύματα της παιδικής ψυχής και τις ασυνείδητες βαθύτερες σχέσεις με τα γονεϊκά αρχέτυπα.
Ο ανώριμος χρήστης κάτω από την πίεση ψυχοτραυματισμών παλινδρομεί, γυρίζει πίσω ασυνείδητα στα παιδικά συμπλέγματα.
Έτσι αναζωπυρώνονται καθηλώσεις σε νευρωσικές παιδικές συμπεριφορές σε στάδια που δεν εξελίχθηκαν ομαλά.
Το άτομο που λόγω παρατεταμένης ή αντίθετα στερημένης φάσης του στοματικού ηδονισμού, δηλαδή του πρωτογενούς ναρκισσισμού, όπου η ύπαρξη ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μητρική αγκαλιά και το μητρικό μαστό, αυτό το άτομο παγιδεύεται.
Ζητά το χαμένο παράδεισο αυτού του σταδίου στις φαντασιωτικές του προσδοκίες. Ψάχνει τη μητρική σιγουριά, θαλπωρή και γαλήνη που του δόθηκε υπερβολικά ή του τα στέρησε μια απορριπτική μητέρα, στο αλκοόλ. Και το ίδιο άγχος που του δημιούργησε ο φόβος αποχωρισμού από τη μητέρα δημιουργεί στον αλκοολικό τη συνεχή αναζήτηση του ποτού. Βλέπετε, αυτό μπορεί να το βρει παντού και για πάντα. Το ποτό καλύπτει την αδυναμία να σταθεί μόνος κανείς στα πόδια του.
Επίσης, μεγάλη σημασία έχει η σχέση του παιδιού με τον πατέρα. Ένα κακό πατρικό αρχέτυπο οδηγεί το παιδί σε φαντασιώσεις καταστροφής του γονιού. Έτσι δημιουργείται φόβος ανταπόδοσης από αυτούς και ενοχές του παιδιού από τις αναστολές του. Η επιθετικότητα αυτή γυρίζει στον ίδιο τον αλκοολικό, και τον οδηγεί σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ή αυτοκτονία. Σκοτώνεται για να μην σκοτώσει. Και δυστυχώς, το παιδί που θα φέρει στον κόσμο αυτός που έγινε αλκοολικός, παρότι υπέφερε από τον πατέρα, μπορεί να γίνει και το ίδιο αλκοολικό. Είναι η ψυχολογική όψη της κληρονομικότητας. Αυτή η ασυνείδητη ταύτιση με το κακό πρότυπο οφείλεται στο ότι το παιδί παλεύει απεγνωσμένα να κρατήσει μέσα του το χαμένο πατέρα του που ακόμα αγαπά, ενώ τον μισεί. Εδώ έχει τη ρίζα του και ο σαδομαζοχισμός και η αμφιθυμία του αλκοολικού