Προωρη μνημι=ειακη αρχιτεκτονικη της περουβιανης ακτης

[matesalato]

περιγράφω την πρόωρη μνημειακή αρχιτεκτονική, συζητήστε τη χρησιμότητά του στην ερμηνεία της κλίμακας και της κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης των κοινωνιών που την δημιούργησαν, και παρουσιάστε την παραλλαγή μεταξύ των πρόσφατων συντακτών στην ερμηνεία τους του αρχείου. Μετά από να συζητήσει τη χρονολογία Ι παρούσες περιγραφές πρώτα των μνημείων περιόδου Preceramic ακολουθία, που ακολουθούνται στη χρονολογική από τα αρχικά μνημεία περιόδου που διατάζονται γεωγραφικά. Συζητώ έπειτα τα χρονολογικά και άλλα σχέδια στους τύπους και τις θέσεις μνημείων. Επόμενος συζητώ μερικούς παράγοντες των μνημείων χρήσιμων στην κατανόηση της κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης των οικοδόμων τους. Τέλος, συγκρίνω και σχολιάζω τις διαφορετικές ερμηνείες που οι σύγχρονοι συντάκτες έχουν παρουσιάσει σχετικά με τις κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις που αντιπροσωπεύονται από τη μνημειακή αρχιτεκτονική, και συζητώ τι κρύβεται κάτω από τη διαφορά στις απόψεις τους.  
Το παράκτιο Περού είναι μια μοναδική γεωγραφική περιοχή. Πάνω από 50 ποταμοί ρέουν στον Ειρηνικό από τη δυτική των Ανδεων οροσειρά, τα transecting ξηρά περιβάλλοντα ερήμων και τη διαμόρφωση των γραμμικών οάσεων. Το σχήμα 1 απεικονίζει τις σχετικές θέσεις των σημαντικών αποξηράνσεων αναφερθεισών εν τω παρόντι και επεξηγεί το γενικό σχέδιο των παράκτιων αποξηράνσεων. Οι βροχοπτώσεις στις Ανδεις είναι εμφανώς εποχιακές, εμφανιμένος το καλοκαίρι από για το Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο στις υψηλότερες ανυψώσεις και την ανατολή των Ανδεων, αλλά μόνο πολύ σπάνια στον ειρηνικό αιγιαλό. Πολλοί περιέγρασαν τις παράκτιες κοιλάδες περιβάλλονται από την άγονη έρημο, τον κρύο ειρηνικό ωκεανό και τις towering Ανδεις. Το παράκτιο Περού είναι μια μοναδική γεωγραφική περιοχή. Πάνω από 50 ποταμοί ρέουν στον Ειρηνικό από τη δυτική τωνΑνδεων οροσειρά, τα transecting ξηρά περιβάλλοντα ερήμων και τη διαμόρφωση των γραμμικών οάσεων. Το σχήμα 1 απεικονίζει τις σχετικές θέσεις των σημαντικών αποξηράνσεων αναφερθεισών εν τω παρόντι και επεξηγεί το γενικό σχέδιο των παράκτιων αποξηράνσεων. Οι βροχοπτώσεις στις Ανδεις είναι εμφανώς εποχιακές, εμφανιμένος το καλοκαίρι από για το Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο στις υψηλότερες ανυψώσεις και την ανατολή των Ανδεων, αλλά μόνο πολύ σπάνια στον ειρηνικό αιγιαλό. Πολλοί περιέγρασαν τις παράκτιες κοιλάδες περιβάλλονται από την άγονη έρημο, τον κρύο ειρηνικό ωκεανό και τις towering Ανδεις
Η αντιμετώπιση αυτού του ξηρότερου των ερήμων είναι η παγκόσμια πλουσιότερη αλιεία. Ο συνυπολογισμός των μεγάλων ποσοτήτων διαθέσιμων μικρών ψαριών κατά μήκος της περουβιανής ακτής στους καταλόγους των πόρων επιτρέπει ένα θεωρητικό επίπεδο πληθυσμών πάνω από 1 εκατομμύριο ατόμων (Feldman 1985:73). Τα ψάρια και άλλοι θαλάσσιοι πόροι παρείχαν τη βάση επιβίωσης για τους παράκτιους πληθυσμούς πριν από τη μετατόπιση στην εξαρτώμενη γεωργία άρδευσης περίπου 1800 Π.Χ. (Moseley 1975:9). Η των Ανδεων γεωργία είχε μια πρόωρη έναρξη. Το ανώτερο καταφύγιο βράχου ποταμών Santa καταθέτει την καλλιέργεια στοιχείων των φασολιών μεταξύ 8500 και 5500 Π.Χ. (Moseley 1978:509). Η γεωργία κοιτών πλημμυρών αυξήθηκε αργότερα από τα συστήματα άρδευσης. Στις παράκτιες κοιλάδες τα πρώτα στοιχεία της κοινωνικής πολυπλοκότητας εμφανίζονται περίπου 5000 έτη πριν, κοντά στο χρόνο της μετατόπισης στη σε αγροτικό επίπεδο εξαρτώμενη επιβίωση (Kornbacher 1999:294).

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ
Δύο χρονολογικά συστήματα είναι σε χρήση για το Περού.  (1962) Του Rowe αποφεύγει την εξελικτική θεωρία και καθορίζει μια περίοδο Preceramic που ακολουθείται μέχρι μια αρχική περίοδο, ενώ αυτό lumbreras (1974) συνδέεται με τις αντιληπτές εξελικτικές πολιτιστικές εποχές (Quilter 1991:391).  Το Rowe (1962) σύνδεσε τη χρονολογία του με τη γνωστή κεραμική ακολουθία στη ica κοιλάδα επειδή είχαμε την καλύτερη έναρξη προς την καθιέρωση μιας λεπτομερούς χρονολογίας των μορφών αγγειοπλαστικής εκείνης της κοιλάδας. Η αγγειοπλαστική, ο δείκτης της αρχής της αρχικής περιόδου, εμφανίζεται στη ica κοιλάδα γύρω από 1800 Π.Χ. χρονολογικό σύστημα Rowe τροποποιήθηκε από Lanning (1967) χρησιμοποιώντας έπειτα τις διαθέσιμες ημερομηνίες άνθρακα 14. Θα ακολουθήσω το ευρέως αποδεκτό πλαίσιο ροωε- Lanning, όπου η αρχική περίοδος, που χρονολογεί από 1800 Π.Χ. σε 900 Π.Χ., ακολουθεί την περίοδο Preceramic (Pozorski και Pozorski 1987α:6-8). (Εν τω παρόντι όλες Π.Χ. ημερομηνίες είναι ημερολογιακές ημερομηνίες, και όλες B.P. οι ημερομηνίες είναι οι μετρήσεις άνθρακα 14.) Μια περίοδος Preceramic βαμβακιού, που προτείνεται αργότερα από Moseley (1975:21), έχει κερδίσει την ευρεία αποδοχή (Quilter 1991:393). Το Pozorski και Pozorski (1987a: σύνδεσαν τις ημερομηνίες 2500 Π.Χ. με 1800 Π.Χ. σε αυτήν την πρόωρη περίοδο (Moseley 1992:99). Οι πρόωρες εκτάσεις οριζόντων από 900 Π.Χ. σε 200 Π.Χ.  τα μνημεία που κατασκευάζονται πριν από τον πρόωρο ορίζοντα, μια χρονική έκταση πάνω από 2000 έτη μακροχρόνια. Χωρίζω τις περιγραφές μνημείων μεταξύ του Preceramic και των αρχικών περιόδων. Η εμφάνιση της κεραμικής κατά μήκος της περουβιανής ακτής είναι συμπτωματική με τη μετατόπιση επιβίωσης στη γεωργία άρδευσης, η συνακόλουθη μετατόπιση από την ακτή στην εσωτερική θέση μνημείων, και αλλάζει και με το μέγεθος και μορφή μνημείων. Οι χρονολογικές περίοδοι επομένως παρέχουν και μια κατάλληλη και κατάλληλη γραμμή οροθεσίας για τις περιγραφές των μνημείων.  
Οι περισσότερες από τις χρονολογίες που αναπτύσσονται για τη βόρεια ακτή του Περού αναφέρονται στις συγκεκριμένες κοιλάδες ή στις παν-των νδεων χρονολογίες. Οι ημερομηνίες από τις κοιλάδες των ποταμών Moche, Chicama και Virϊ παρέχουν μια  κατά προσέγγιση ακολουθία βόρειων ακτών (Watson 1986:83). Η κεραμική βρίσκεται στη βόρεια ακτή περίπου 2100-2000 Π.Χ. και τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα βαμβακιού εμφανίζονται περίπου 2500-2400 Π.Χ. (Watson 1986:83). Περιοχές ορεινών περιοχών που αποδίδονται στην αρχική περίοδο λόγω της πρώτης εμφάνισης της συστάδας αγγειοπλαστικής περίπου 1000 Π.Χ. (Pozorski και Pozorski 1987c:38). Όπως μπορεί να φανεί, οι τοπικές χρονολογίες είναι πολύ ευδιάκριτες σε αυτήν την περιοχή και η χρήση των περιφερειακών χρονολογιών θα πρόσθετε μόνο τη σύγχυση. Επομένως όλες οι αναφορές στο Preceramic και την αρχική περίοδο αναφέρονται στο Π.Χ. όριο 1800.

ΤΑ ΜΝΗΜΕΊΑ PRECERAMIC  
Παράκτιο πρόσφατο Preceramic Περού, μεταξύ περίπου 2500 και 1800 Π.Χ., χαρακτηρίζεται από, μεταξύ άλλων στοιχείων, τα μεγάλα αρχιτεκτονικά συγκροτήματα, η εμφάνιση των nonegalitarian κοινωνιών, ενέτεινε την εξημερωμένη χρήση εγκαταστάσεων, και αύξησε την ανταλλαγή μεταξύ των περιβαλλοντικών ζωνών (Quilter 1991:387). Οι εκτιμήσεις των κατοικημένων πληθυσμών στα θαλάσσια κέντρα Preceramic κυμαίνονται από 1000 έως 3000 ανθρώπους, με το γενικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια του πρόσφατου Preceramic 30 φορές η προηγούμενη προσαρμογή κυνηγός- gatherer (burger 1992:33). Πολλή περιγραφική εργασία και η οικοδόμηση χρονολογίας παραμένουν να ολοκληρωθούν για το Preceramic (Quilter 1991:391). Στο παράκτιο Περού το κτήριο μνημείων αποδεικνύεται αρχικά περίπου 3100 Π.Χ. (Kornbacher 1999:294). Τα πρόωρα των Ανδεων εθιμοτυπικά συγκροτήματα στην τρίτη χιλιετία αποτελούν Π.Χ. τη βάση για τις πιό πρόσφατες εξελίξεις, αλλά υπάρχει λίγη συναίνεση σχετικά με την πιθανή προέλευση. Χωρίς το τοπικό προηγούμενο υπάρχει μια σχετικά ξαφνική εμφάνιση των ογκωδών μνημείων, σε έναν χρόνο που αντιστοιχεί στη σταθεροποίηση σταθμών θάλασσας περίπου 3000 Π.Χ. (Moseley 1985:35).  
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των πρόωρων εταιρικών κατασκευών υπήρξε μεταξύ του Chicama και των κοιλάδων Rimac (Moseley 1978:510). Η εταιρική οικοδόμηση εργασίας ορίζεται ως ένα κτήριο ή ένα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό γνώρισμα που θεωρείται το προϊόν ενός οργανωμένου εργατικού δυναμικού μεγαλύτερου από διάφορες πυρηνικές οικογένειες (Moseley και Willey 1973:459). Το ποσό εταιρικής δομής εργασίας σε Aspero προτείνει τις αρχές μιας σύνθετης, nonegalitarian κοινωνίας (Moseley και Willey 1973:453).  Η περιοχή Aspero, στην αποξήρανση Supe κοντά στην ειρηνική ακτή με το κοντινό καλλιεργήσιμο έδαφος νερών της πλημμύρας, αντιπροσωπεύει μια από τις πιό πρόωρες μνημειακές κατασκευές περιόδου Preceramic (Feldman 1987:10 burger 1992:230) και μια από τις μεγαλύτερες τακτοποιήσεις περιόδου Preceramic στο Περού (Feldman 1985:71).  
Η περιοχή Aspero έχει 150.000 έως 200.000 κυβικούς μετρητές των πολιτιστικών καταθέσεων (Feldman 1985:73). Κάλυψε 13,2 εκτάρια και είχε 6 περικομμένες πυραμίδες μεταξύ των 17 αναχωμάτων. Ο μεγαλύτερος, αποκαλούμενος Huaca de Los Idolos, που μετρήθηκε 40 μ από 30 μ από 10,7 μ υψηλά και ολοκληρώθηκε με τα δωμάτια και τα δικαστήρια συνόδου κορυφής (σχήμα 2) (Feldman 1985:73 Fung Pineda 1988:79 Kornbacher 1999:292 Moseley 1978:510). Το αυξημένο χαρακτηριστικό γνώρισμα πλατφορμών διαμόρφωσε και χρωμάτισε τον άργιλο friezes.  Cobble και ο βασάλτης στοιχείων αναχωμάτων εμποδίζουν την τεκτονική και την κατασκευή πλίθας. Αποτελούνται από τις διαδοχικές φάσεις τα δωμάτια, που χτίζονται από προοδευτικό infilling των δωματίων. Οι εξωτερικοί τοίχοι πλατφορμών είναι μεγάλων, γωνιακών βασαλτικών βράχων που τίθενται στο κονίαμα πλίθας μια ομαλή εξωτερική επιφάνεια που ντύνεται με με το ασβεστοκονίαμα και που χρωματίζεται περιστασιακά (Feldman 1985:73 Fung Pineda 1988:79 Moseley και Willey 1973:459).  Huaca de Los Sacrificios είναι παρόμοιο στο μέγεθος με Huaca de Los Idolos, έχει τα δωμάτια άνω των 10 μ τετραγωνικών, και έχει τους τοίχους πετρών άνω των 1 μ πυκνά και 2,5 μ υψηλά, με τις πέτρες σχεδόν 1 τετράγωνο μ στον όγκο (Feldman 1985:84).  Η περιοχή Aspero παρήγαγε την πιό πρόωρη ημερομηνία όλων των πρόωρων δομών οριζόντων (Moseley και Willey 1973:465). Η χρονολόγηση είναι διαθέσιμη για τα δύο μεγαλύτερα αναχώματα πλατφορμών. Η Huaca de Los Idolos έκταση μετρήσεων άνθρακα 14 από 4900 ± 160 B.P. σε 3970 ± 145 B.P. Εκείνοι από Huaca de Los Sacrificios την έκταση από 4260 ± 150 B.P. σε 3950 ± 150 B.P. Οι τελευταίες φάσεις κατασκευών σε Aspero χρονολογούνται μεταξύ σε 4360 ± 175 B.P. και 3950 ± 150 B.P. (Feldman 1985:71). Δείτε τους πίνακες 1 και 2 (κατωτέρω) για μια πλήρη λίστα οι μετρήσεις άνθρακα 14 για τις περιοχές που συζητήθηκαν εν τω παρόντι, τις πηγές τους και ένα συγκριτικό διάγραμμα των χρονικών εκτάσεων των μετρήσεων για τις συγκεκριμένες περιοχές.  
Μεταξύ της άλλης πιό πρόωρης πέτρας τα κτήρια είναι μάνικα τ Rνo Seco και Bandurria (Fung Pineda 1988:79).  Bandurria, μια περιοχή περιόδου Preceramic κοντά στην ακτή του ποταμού Huaura έχει το ανάχωμα πυραμίδων (Fung Pineda 1988:79). Η διαθέσιμη έκταση ημερομηνιών Bandurria από 4530 ± 80 B.P. σε 4300 ± 90 B.P. (Fung Pineda 1988:95). Το Rνo Seco είναι κοντά στην ειρηνική ωκεάνια ακτή και τον ποταμό Chancay. Οι κατασκευές περιόδου Preceramic περιλαμβάνουν εκεί πέντε ή έξι αναχώματα πυραμίδων που χτίζονται με τη διαδοχική πλήρωση δωματίων, με δύο αναχώματα που μετρούν 10 μ σε 15 μ στη διάμετρο  από 3 μ στο ύψος (Fung Pineda 1988:77 Moseley και Willey 1973:465).  
Το Huaca Prieta στην κοιλάδα ποταμών Chicama είναι ένα χωριό ακτών Preceramic που χρονολογεί από 4380 ± 270 B.P., με τέσσερις ημερομηνίες που εκτείνονται σε 4044 ± 300 B.P. (ψηρδ et Al 1985:53 Kornbacher 1999:293). Το μνημείο είναι ένα προσαυξητικό ανάχωμα 150 μ από 125 μ από 12 μ υψηλά, χτισμένος με στρογγυλευμένα cobbles (Kornbacher 1999:293).  
Η πιό στενή ομοιότητα και η μέγιστη συνοχή  Το Huaca Prieta στην κοιλάδα ποταμών Chicama είναι ένα χωριό ακτών Preceramic που χρονολογεί από 4380 ± 270 B.P., με τέσσερις ημερομηνίες που εκτείνονται σε 4044 ± 300 B.P. (ψηρδ et Al 1985:53 Kornbacher 1999:293). Το μνημείο είναι ένα προσαυξητικό ανάχωμα 150 μ από 125 μ από 12 μ υψηλά, χτισμένος με στρογγυλευμένα cobbles (Kornbacher 1999:293).  
Η πιό στενή ομοιότητα και η μέγιστη συνοχή με την περιοχή Aspero φαίνονται σε Las Haldas (Moseley και Willey 1973:465).  Το Las Haldas βρίσκεται στην ακτή, 100 μ από ειρηνικό τον ωκεάνιο και 20 χλμ νότια των εκβολών ποταμού Casma (Matsuzama 1978, Pozorski και Pozorski 1987b:16). Η περιοχή είχε τις διαδοχικές περιόδους επαγγέλματος, όπως αποδεικνύονται από τα μέτρα άνθρακα 14 που εκτείνονται από 3960 ± 80 B.P. σε 2360 ± 90 B.P. (Pozorski και Pozorski 1987b:10 Watson 1986:98). Το Engel καθόρισε ότι η αρχική εταιρική κατασκευή περιόδου χρονολογεί σε 3800 ± 80 B.P. (Grieder 1975:99).  
Cerro Sechνn, κοντά στον ποταμό Casma, είχε επίσης τη διαδοχική διεύρυνση afte ρ επαγγέλματος και μνημείων η περίοδος Preceramic. Η mural τέχνη, τα χρωματισμένα felines, και άλλη πολύχρωμη ζωγραφική στη γλυπτική ανακούφισης ασβεστοκονιάματος αργίλου συνδέονται με την πιό πρόωρη κατασκευή, ένα περίπου τετράγωνο 34 μ και μια υψηλή, τριπλός-περπατημένη πλατφόρμα 4,5 μ (Fuchs 1997:146 Samaniego et Al 1985:173176). Η ισοπέδωση κοντά στο μνημείο έχει χρονολογηθεί σε 3820 ± 50 B.P. (Fuchs 1997:158).   Η EL Paraνso, τοποθετημένος 2 χλμ εσωτερικός από το στόμα του chillσn  ποταμού και δίπλα στο έδαφος καλλιέργειας κοιτών πλημμυρών, ήταν η μεγαλύτερη των μνημείων περιόδου Preceramic, και, τρεις φορές σε μεγαλύτερο από οποιοιδήποτε από τους συγχρόνους της, ήταν μιά φορά η μεγαλύτερη έκφραση της επένδυσης οργάνωσης και εργασίας την σε όλη Νότια Αμερική (Moseley 1978:512). Έκταση ημερομηνιών άνθρακα 14 από 3790 ± 100 B.P. Σε 3020 ± 60 B.P. (Quilter 1985:281). Η περιοχή αποτελείται από δέκα τρία ή δεκατέσσερα αναχώματα που χωρίζονται κατά διαστήματα πέρα από μια περιοχή 60 εκταρίων με μια πυρηνική ομάδα επτά αναχωμάτων (Fung Pineda 1988:72). Η πυρηνική ομάδα διαμορφώνει μια κατά προσέγγιση u-morfi' με τα μεγαλύτερα αναχώματα στα όπλα που πλαισιώνουν ένα plaza (Moseley 1985:46, Fung Pineda 1988:72). Αυτές οι δύο μεγαλύτερες δομές είναι παράλληλες, 400 μ στο μήκος και 180 μ χώρια, προτείνοντας ένα προαύλιο/το plaza 7,2 εκταρίων (Quilter 1985:281). Αν και το κεντρικό μνημείο δεν είναι το μεγαλύτερο, αυτή η σε σχήμα υ μορφή μπορεί να είναι το πρωτότυπο των πιό πρόσφατων σε σχήμα υ αρχικών συγκροτημάτων περιόδου (σχήμα 3) (burger 1992:61 Quilter 1985:281).  Από τα σε σχήμα υ συγκροτήματα EL Paraνso είναι το πιό στενό στη θάλασσα (Moseley 1985:46).  Η EL Paraνs ο θεωρείται κατοικημένο συγκρότημα τα δύο μεγάλα αναχώματα χρησιμοποιήθηκαν για την κατοικία. Μοιάζει με την πιό πρόσφατη κατοικημένη αρχιτεκτονική, και κανένα χειροποίητο αντικείμενο ανώμαλο στην εσωτερική χρήση δεν είναι γνωστό (Moseley και Willey 1973:464 Ουίλιαμς 1980:101). Η αρχιτεκτονική περιλαμβάνει τα δικαστήρια και τα δωμάτια που διασυνδέονται από τους διαδρόμους (Moseley 1978:512). Συγχρόνως η περιοχή φανερώνει έναν υψηλό βαθμό προγραμματισμού και είναι ομοιόμορφα προσανατολισμένη ανατολή 25° του Βορρά, κάθετη στη B.C ανατολή solstice 1500, όπως είναι η περιοχή Piedra Parada, τοποθετημένος δύο μίλια εσωτερικός από Aspero (Quilter 1991:417).  Οι ένας-μετρητής-παχιοί τοίχοι πετρών EL Paraνso επικονιάστηκαν με τον άργιλο.  Η πέτρα εξορύχθηκε από τους κοντινούς λόφους και τακτοποιήθηκε κατά προσέγγιση (Quilter 1991:401). Η πλήρωση και το superposition στα προηγούμενα κατασκευάσματα εμφανίστηκαν. Κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου της μνημειακής τεκτονικής, τα αναχώματα υπερβαίνουν 100.000 τόνους σε ακαθάριστο βάρος (Moseley 1985:46).  
Το Λα Φλώριδα Huaca ήταν χτισμένος νότος της EL Paraνso στην κοντινή κοιλάδα Rimac, ενδεχομένως από την ίδια εταιρική οργάνωση (Moseley 1978:515).  Με τις ημερομηνίες από 3680 ± 85 B.P. Σε 3645 ± 120 B.P., αρχικές ημερομηνίες κατασκευής Λα Φλώριδας πολύ πριν από άλλα σε σχήμα υ αναχώματα ενσωμάτωσε την περιοχή, με την αρχική κατασκευή πριν από 2150 Π.Χ. και την εγκατάλειψη από 1750 Π.Χ. (Patterson 1985:65). Το μήκος του επαγγέλματος προτεινόμενο είναι 300-400 έτη, μια σχετικά μικρή χρονική περίοδος έναντι άλλων περιοχών (Quilter 1985:294). Το Λα Φλώριδα Huaca, σε 250 μ ευρέως από 50-60 μ βαθιά από 30 μ ψηλά, ήταν επίσης το μεγαλύτερο μνημείο του χρόνου του, δυσανάλογα μεγάλο έναντι των συγχρόνων. Το ανάχωμα χτίστηκε στη σειρά, poy τα προγενέστερα στάδια (Patterson 1985:59). Τα χαμηλά όπλα επεκτείνονται από τα φτερά για περίπου 500 μ., που πλαισιώνουν ένα μεγάλο plaza που θα μπορούσε να έχει κρατήσει 100.000 ανθρώπους (Fung Pineda 1988:90). Η κύρια πλατφόρμα έχει ένα βυθισμένο αίθριο που αντιμετωπίζει το plaza. Ο όγκος Λα Φλώριδας υπερβαίνει το cu μ ενός εκατομμυρίου (Patterson 1985:59). Οι τοίχοι πετρών επί του τόπου καλύφθηκαν με το ασβεστοκονίαμα αργίλου και χρωμάτισαν κίτρινος και κόκκινος (Quilter 1985:283).  ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ  
Τα αρχικά σύνορα περιόδου βρίσκονται στα βόρεια της λαμψαυεquε-Λα Leche αποξήρανσης, το βόρειο όριο του πολιτισμού Cupisnique και των κοινωνιών που συμμετέχουν στη μεγάλης κλίμακας αρχιτεκτονική. Ο ποταμός Λα Leche είναι ο πιό βορειότατος των παράκτιων αποξηράνσεων που έχει ένα κέντρο με τη μνημειακή αρχιτεκτονική (Shimada 1981:406).  Δεν υπάρχουν κανένα στοιχείο του αρχικού νότου αρχιτεκτονικής περιόδου μνημειακού της κοιλάδας Lurνn.  Η ύπαρξη των πρόωρων αρχικών περιοχών αναχωμάτων περιόδου εσωτερικών που μοιράζονται τα σχέδια της δομής και τη μορφή σημαντικών αναχωμάτων σε ουσιαστικά όλη τη βόρεια ακτή στις κεντρικές κοιλάδες ακτών προτείνει μια γρήγορη και διαδεδομένη αλλαγή στο σχέδιο επιβίωσης στη γεωργία άρδευσης, ακριβώς ως άλλες καινοτομίες, όπως στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και η κεραμική, είχε διαδώσει γρήγορα κατά μήκος της ακτής (Θ*ς. Pozorski 1987:28). Τουλάχιστον 30 αρχικές περιοχές περιόδου περιλαμβάνουν την αληθινά μνημειακή αρχιτεκτονική (Kornbacher 1999:294), ένας μεγαλύτερος αριθμός από θα συζητηθεί λεπτομερώς εν τω παρόντι. Θα περιγράψω και θα συζητήσω το σημαντικότερο αυτών των περιοχών και εκείνοι οι πιό σχετικόσι με τις αναλύσεις που ακολουθούν, στη σειρά με πιό βορειότατο τον πρώτο.  
Purulιn, στην κοιλάδα ποταμών Zaρa σε 300 εκτάρια με 15 αναχώματα, είναι η μεγαλύτερη γνωστή αρχική περιοχή περιόδου στη βόρεια ακτή, από το Λα Leche στην κοιλάδα ποταμών SAN TA.  Οι πλατφόρμες πετρών του Purulιn έχουν βυθίσει τα δικαστήρια στη σύνοδο κορυφής και τις μεγάλες, σκάλες παρεμβολών που οδηγούν στα ορθογώνια προαύλια, και τα πλευρικά κτήρια.  Η περιοχή χρονολογεί σε περίπου 3120 ± 80 B.P. (burger 1992:231). Στην κοιλάδα ποταμών Jequetepeque μεγαλύτερος ο σύνθετος, Limoncarro, έχει ένα σε σχήμα υ ανάχωμα με τρεις-τοποθετημένη στη σειρά κεντρική πλατφόρμα 5 μ υψηλό, δύο πλευρικά αναχώματα, 500 μ από το plaza 500 μ, και διακοσμήσεις γλυπτών πλίθας.  
Μια σημαντική συγκέντρωση των αρχικών μνημείων περιόδου βόρειων ακτών εμφανίζεται στην αποξήρανση ποταμών Moche σε Caballo Muerto. Το Huaca κάνει το Los Reyes είναι το μεγαλύτερο και καλύτερα συντηρημένος οκτώ συγκροτημάτων αναχωμάτων στην ομάδα 2 τετράγωνη χλμ (Fung Pineda 1988:89), και αποτελείται από δύο παρακείμενα αναχώματα που καλύπτουν 230 το μ από 240 μ. Τα αναχώματα περιέλαβαν τελικά τα παράλληλα φτερά που εσωκλείουν τρεις πλευρές μιας περιοχής plaza (Τ. Pozorski 1980:100101).  Huaca de Los Reyes διακρίνεται στο Caballo Muerto σύνθετο από τα πολυάριθμα friezes που αντιμετωπίζουν το plaza του (Τ. Pozorski 1980:104). Η κατασκευή χρονολογεί μεταξύ σε 1400 και 1500 Π.Χ. (Watson 1986:84). Η περιοχή έχει παραγάγει τις μετρήσεις άνθρακα 14 χρονολογώντας από 3680 ± 80 B.P. σε 2800 ± 60 B.P. (burger 1992:231).  
Cerro Blanco, που βρίσκεται 18 χλμ από τις εκβολές ποταμού Nepeρa, αποτελείται από ένα ασυμμετρικό σε σχήμα υ σχέδιο με ένα tral ανάχωμα 200 μ CEN από 190 μ στο βαθμό από 15 μ υψηλά. Η ανώτερη πλατφόρμα μετρά 120 μ από 95 μ (Bischof 1997:205207). Ο περαιτέρω νότος ο Santa ποταμός, το μεγαλύτερο παράκτιο ρεύμα, διαπερνά την οροσειρά Negra, μια από τις λίγες παράκτιες αποξηράνσεις στο transect η δυτική σειρά των νδεων.  Το Λα Galgada είναι τοποθετημένο κατά μήκος του παραπόταμύ ποταμού Tablachaca σε 1000 μ στην ανύψωση και 40 χλμ εσωτερικός, σε ένα μεσαίο σημείο μεταξύ του ειρηνικού ωκεανού και της αποξήρανσης Maraρon της λεκάνης της Αμαζώνας.  Το Λα Galgada έχει δώδεκα βαθμολογημένες μετρήσεις άνθρακα 14 μεταξύ 4110 ± 50 B.P. και 3130 ± 80 B.P. (Grieder και Mendoza 1885:93). Η κατασκευή περιέλαβε ένα terraced ανάχωμα πλατφορμών με τις στρογγυλευμένες γωνίες που αντιμετωπίστηκαν από ένα κυκλικό προαύλιο.  

Η κοιλάδα Casma περιέχει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση της περιόδου Preceramic, της αρχικής περιόδου και των πρόωρων περιοχών οριζόντων κατά μήκος της περουβιανής ακτής (Pozorski και Pozorski 1987b:2).  Ο μεγαλύτερος των περιοχών κοιλάδων Casma είναι Sechνn Alto (αριθμός 4).  Με ένα σε σχήμα υ σχέδιο μνημείων που καλύπτει περίπου 200 εκτάρια, είναι μια από τις μεγαλύτερες κατασκευές που χτίζονται πάντα σε Prehispanic Αμερική (burger 1992:77). Πέντε plazas επεκτείνουν 1,4 χλμ από το κεντρικό ανάχωμα, τρία με τα κεντρικά βυθισμένα δικαστήρια, ένα από τα οποία είναι περίπου 80 μ στη διάμετρο (Fung Pineda 1988:87). Το κύριο ανάχωμα είναι 44 μ υψηλά από 300 μ από 250 μ., κάνοντας το τη μεγαλύτερη ενιαία κατασκευή στο νέο κόσμο κατά τη διάρκεια της δεύτερης χιλιετίας Π.Χ. (burger 1992:80). Το ανάχωμα βρέθηκε αντιμέτωπο με τους φραγμούς γρανίτη, μερικοί που ζυγίζουν πάνω από 2 τόνους.  Το μεγάλο μέγεθοσ Alto "s Sechνn μπορεί να αντιπροσωπεύσει μια έκταση 1000 ετών της οικοδόμησης (burger 1992:82).  



Οι κοντινές Moxeke-Pampa de λας Llamas σύνθετες καλύψεις περίπου 220 εκτάρια με δύο σημαντικά αναχώματα πλατφορμών και να επεμβει terraced plazas στη μακροχρόνια χλμ κεντρική γραμμή της περιοχής 1,1 (Pozorski και Pozorski 1987b:31). Το ανάχωμα Moxeke μετρά 170 μ από 160 μ από 30 μ., είναι τοποθετημένο στη σειρά με τις στρογγυλευμένες γωνίες, έχει διάφορα πεζούλια και ένα κεντρικό αίθριο (Pozorski και Pozorski 1987b:33). Τελικό που επανοικοδομεί τους χρησιμοποιημένους ογκώδεις φραγμούς πετρών, συμπεριλαμβανομένων των προσεκτικά διαμορφωμένων και γυαλισμένων τετραγωνικών λίθων. Ο μπροστινός τοίχος έχει τις τεράστιες θέσεις με το υψηλό γλυπτό ανακούφισης. Το Huaca Α, στο βορειοανατολικό τέλος των plazas, μετρά περίπου 135 μ από 120 μ από 12 μ και είναι ελαφρώς rhomboid στη μορφή. Αυτή η τοποθετημένη στη σειρά πλατφόρμα καλύπτεται symmetrically από τις αίθουσες. Ο τεράστιος, άργιλος χαμηλός-ανακούφισης friezes των felines διακοσμεί την είσοδο οικοδόμησης. Το ανάχωμα αντιμετωπίζεται στην κεντρική γραμμή από ένα βυθισμένο plaza και μια πλατφόρμα πετρών με ένα κυκλικό δικαστήριο πετρών (Pozorski και Pozorski 1987b:33).  
Cerro Sechνn ο σύνθετος που καλύπτεται 5 εκτάρια. Η αρχική αναδημιουργία περιόδου της πυραμίδας μετρά περίπου 53 μ  σε κάθε πλευρά. Βρέθηκε αντιμέτωπο με έναν διατηρώντας τοίχο γρανίτη 4,15 μ υψηλό (Samaniego et Al 1985:166) που επιδεικνύει 400 γλυπτά, περισσότερη γλυπτική πετρών απ'ό,τι επί οποιουδήποτε άλλουδήποτε αρχικού τόπου περιόδου. Η αναδημιουργία και η αντιμετώπιση πετρών ολοκληρώθηκαν και επισκευασμένος πριν από 3500 ± 55 B.P. και σε χρήση μέχρι 3240 ± 20 B.P. σύμφωνα με τις διαθέσιμες μετρήσεις άνθρακα 14, κατόπιν ανακατέλαβαν αρκετοί αιώνες αργότερα (Fuchs 1997:158159).  
Το Huerequeque στηρίχτηκε κατά τη διάρκεια της αρχικής περιόδου στις βόρειες όχθεις του ποταμού Sechνn, και εγκαταλείφθηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης αρχικής περιόδου. Η κατασκευή Bajo Sechνn ακολουθεί Huerequeque. Η κύρια δομή Bajo Sechνn μετρά 150 μ από 110 μ από 16 ψηλά, είναι συμμετρική κατά μήκος του κεντρικού άξονα, και είναι προσανατολισμένη όπως Sechνn Alto και ταuκαθχη- Konkαn, ακόμα ένα κοντινό συγκρότημα. Ταuκαθχη- Konkαn, είναι παρόμοιος με Sechνn Alto, με ένα κεντρικό ανάχωμα, plazas και βυθισμένο δικαστήριο στη γραμμική ρύθμιση (Θ*ς. Pozorski 1987:22). Το Las Haldas, στην ειρηνική ακτή, μόνο 20 χλμ νότια του ποταμού Casma, έχει επίσης την πρόσφατη αρχική σε σχήμα υ κατασκευή περιόδου παρόμοια με Sechνn Alto, αλλά μικρότερος στην κλίμακα (burger 1992). Η κεντρική περιοχή της εξουσιάζεται από μια μεγάλη περιοχή αναχωμάτων και plaza που πλαισιώνεται από τα μικρότερα, ουσιαστικά αναχώματα (Pozorski και Pozorski 1987b:16). Η μεγάλη συγκέντρωση των αρχικών μνημείων Casma περιόδου (το σχήμα 5) βρίσκεται στη χαμηλότερη κοιλάδα όπου η αλλούβια πεδιάδα διευρύνει και το μεγαλύτερο μέρος του καλού, αρδεύσιμου εδάφους βρίσκεται (burger 1992:85).  Στην κοιλάδα δύο ποταμών Pativilca τα μεγάλα σε σχήμα υ συγκροτήματα τοποθετούνται, Estaciσn και Σαν Χοσέ, 100 μ από το ανάχωμα 100 μ με ένα κυκλικό plaza 50 μ (Feldman 1985:84).  
Η κοιλάδα ποταμών Supe περιέχει 36 βυθισμένα δικαστήρια επί 30 τόπων, τέντωμα 40 χλμ εσωτερικό από την ακτή (Fung Pineda 1988:81). Σύμφωνα με τον Ουίλιαμς (1985:235), στην αποξήρανση Supe υπάρχουν τουλάχιστον 30 περιοχές με τους συνδυασμούς πυραμίδων και κυκλικών δικαστηρίων, με το βυθισμένο χαρακτηριστικό γνώρισμα που γίνεται σημαντικότερο σχετικά με το ανάχωμα κατά τη διάρκεια του χρόνου και που αυξάνεται στο σχετικό μέγεθος.  Το Chupacigarro Centro, ένα επιμηκυμένο, ορθογώνιο ανάχωμα 175 μ μακροχρόνιο και 20 μ πλατφορμών υψηλά και που αντιμετωπίζονται από ένα βυθισμένο κυκλικό δικαστήριο, είναι η μεγαλύτερη εταιρική έκφραση στις κοιλάδες Supe, Pativilca και του Φορταλέζα (Moseley 1978:516).  
Στην κοιλάδα ποταμών Huaura Huaura είναι μεγαλύτερο σε σχήμα υ το σύνθετο και ένα από τα μεγαλύτερα σχέδια αυτού του ύφους στο βαθμό, με ένα plaza 27 εκταρίων. Μικρότερος σε σχήμα υ ο σύνθετος Huayabal είναι ένα αντίγραφο Huaura με ένα plaza 6 εκταρίων (Ουίλιαμς 1980:98107). Στον ποταμό Chancay η κοιλάδα SAN Jacinto, μεγαλύτερος κεντρικός σε σχήμα υ ο σύνθετος ακτών, έχει 500 μ ευρέως από το μακρύ plaza 600 μ. Μέχρι δύο εκατομμύριο κυβικοί μετρητές του χώματος κινήθηκαν για να ισοπεδώσουν ακριβώς το plaza 30 εκταρίων, με μια μέση αλλαγή επιπέδων περίπου 6 μ (Ουίλιαμς 1980:101107). Πέντε σε σχήμα υ δομές που βρίσκονται μέσα σε μια ακτίνα 2,5 χλμ του αναχώματος SAN Jacinto μοιράζονται έναν κοινό προσανατολισμό και ένα παρόμοιο σχέδιο (Ουίλιαμς 1985:232). Επίσης στην κοιλάδα Chancay, το Miraflores σύνθετο έχει ένα plaza 20 εκταρίων.  
Το termina ποταμών chillσn και Rimacte στην ίδια παράκτια πεδιάδα, η περιοχή της σύγχρονης ημέρας Λίμα. Εδώ Garagay καθιερώθηκε αφότου εγκαταλείφθηκε το Λα Φλώριδα. Οι μετρήσεις άνθρακα 14 του Garagay κυμαίνονται από 3340 ± 70 B.P. Σε 2730 ± 70 B.P. (burger 1992:232). Η επιζούσα μερίδα της περιοχής καλύπτει 16 εκτάρια, συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού plaza 9 εκταρίων (Fung Pineda 1988:90). Το Garagay είναι μια περπατημένη, επίπεδος-ολοκληρωμένη πυραμίδα με το επικονιασμένο εξωτερικό πετρών, 385 μ ευρέως από 155 μ από 23 μ υψηλά, με ένα μικρό κυκλικό δικαστήριο μπροστά από την πυραμίδα και τα πλευρικά αναχώματα. Ένα αίθριο τέθηκε στη σύνοδο κορυφής. Η προτελευταία φάση κατασκευάσματος, ο μέσος ναός, είχε ένα αίθριο 24 μ τετραγωνικό, με 1,6 υψηλούς, κλιμένους τοίχους μ (Fung Pineda 1988:91). Τα κτήρια Συνόδων Κορυφής με το στολισμό αργίλου frieze ξεθάφθηκαν και για τις προτελευταίες και τελικές φάσεις οικοδόμησης (burger και σαλαζαρ-ψuργερ 1998:32).  
Κατά μήκος του Lurνn ποταμού έξι τα σε σχήμα υ συγκροτήματα είναι γνωστά (burger και σαλαζαρ-ψuργερ 1998:31). Το Mina Perdida, κατά πολύ ο μεγαλύτερος σε 30 εκτάρια, των οποίων το μισό καλύπτεται από την αρχιτεκτονική, εξουσιάζεται με την πλατφόρμα σεντ ral ανερχόμενος σε 23 μ (Ουίλιαμς 1980:103, burger και burger 1998:33). Η κύρια πυραμίδα είναι terraced και έχει ένα ογκώδες κεντρικό κλιμακοστάσιο που αντιμετωπίζει ένα plaza 8 εκταρίων. Τυποποιημένος σε σχήμα υ ο σύνθετος έχει τα όπλα 80 μ που ξεπερνιέται πολύ από τις δομές και τα βυθισμένα κυκλικά plazas (burger και burger 1998:33 Quilter 1991:425).Οι μετρήσεις άνθρακα 14 Mina Perdida κυμαίνονται από 3820 ± 100 B.P. ως 2870 ± 90 B.P. (burger και burger 1998:33).  
Σε Cardal πέντε κατασκευές είναι άνθρακας 14 που χρονολογείται από 3120 ± 90 B.P. σε 2690 ± 90 B.P. (burger και σαλαζαρ-ψuργερ 1991:277). Οκτώ ημι-υπόγεια, επικονιασμένα και χρωματισμένα κυκλικά δικαστήρια χτυπούν το συγκρότημα (Ουίλιαμς 1980:107). Το αίθριο στη σύνοδο κορυφής αναχωμάτων δεν είναι ορατό από το plaza 3 εκταρίων, αν και η ρηχή προσγείωση που διακοσμείται με τα πολύχρωμα γλυπτά ανακούφισης είναι ορατή (burger και σαλαζαρ-ψuργερ 1998:32). Το συγκρότημα είναι τυποποιημένο ένα σε σχήμα υ, ενώ παράτυπα τα όπλα γεμίζουν με τα βυθισμένα κυκλικά plazas (Quilter 1991:425). Το Manchay Bajo είναι μόνο ελαφρώς μεγαλύτερο από Carda λ. Αυτά τα τρία συγκροτήματα κοιλάδων Lurνn είναι μόνο μερικά χιλιόμετρα χώρια (Ουίλιαμς 1980:105).  
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΣΤΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΜΝΗΜΕΙΩΝ  
Διάφορα σχέδια που συσχετίζουν τη θέση και τη χρονολογία μνημείων είναι προφανή. Οι περιοχές περιόδου Preceramic όπως Aspero, Rνo Seco, Huaca Prieta, Las Haldas, Tortugas και salinas de Chao είναι τοποθετημένο nea ρ ο ειρηνικός ωκεανός. Το Moseley (1975:47) έχει δείξει ότι η θέση περιοχών είναι ένας δείκτης των σχεδίων επιβίωσης και ότι το παράκτιο σχέδιο επιβίωσης περιόδου Preceramic υπογράμμισε τους θαλάσσιους πόρους. Οι αρχικές πλατφόρμες περιόδου βρίσκονται μακρυά από το ΝΕshoreli και είναι μεγαλύτερες από τους προκατόχους τους (Moseley και Willey 1973:465). Η εσωτερική μετατόπιση στις πρόωρες αρχικές περιοχές περιόδου, όπως Mina Perdida, Λα Φλώριδα και cerro Sechνn, απεικονίζει τη μετατόπιση από θαλάσσια στη γεωργική επιβίωση άρδευσης. Το στατικό esidence ρ και οι εταιρικές πρακτικές εργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου Preceramic μπορεί να προ-είχαν προσαρμόσει τις παράκτιες κοινότητες για τα κοινοτικά προγράμματα άρδευσης και κατασκευής κλίμακας, που επιτρέπουν την ευκολότερη προσαρμογή στην εντατική γεωργία (Moseley και Willey 1973:466). Η πλούσια αλιεία θα μπορούσε εύκολα να έχει υποστηρίξει την άνοδο στον πληθυσμό που φάνηκε πριν από τη μετατόπιση στην επιβίωση γεωργίας άρδευσης περίπου 1800 Π.Χ. (Moseley 1975).  
Η EL Paraνso αντιπροσωπεύει ένα μεσαίο σημείο στο στάδιο της εσωτερικής μετατόπισης πληθυσμών (Quilter 1985:282). Η πιό πρόωρη σε σχήμα υ πυραμίδα σύνθετη αντιπροσωπεύεται από την EL Paraνso. Τα αρχικά συγκροτήματα μνημείων περιόδου έχουν μια χαρακτηριστική μορφή, με τα αναχώματα που εσωκλείουν ένα plaza σε τρεις πλευρές. Ενώ γίνεται κατανοητό ότι το σε σχήμα υ σχεδιάγραμμα είναι διαπρεπές κατά τη διάρκεια της αρχικής περιόδου, τα περισσότερα παραδείγματα παραμένουν ότι και επομένως η χρονολόγηση δεν γίνεται κατανοητή σαφώς, παρακωλύοντας τον ακριβή καθορισμό του ολόκληρου φαινομένου (Fung Pineda 1988:85). Η γνωστή χρονολογία προτείνει ότι τα σε σχήμα υ συγκροτήματα άρχισαν στη chillσn κοιλάδα και διέδωσαν στις κοιλάδες των ποταμών Lurνn, Chancay και Rimac, έπειτα στο Βορρά (Ουίλιαμς 1985:233), με τις πιό πρόωρες περιοχές στο Lurνn, το Rimac, και chillσn τις κοιλάδες.  
Το σε σχήμα υ σχέδιο έχει μια μεγάλη επέκταση στις νδεις εάν καθορίζει απλά ως διάστημα που εσωκλείεται σε τρεις πλευρές από τα αναχώματα (Ουίλιαμς 1980:97). Ενώ κανένα από τα σε σχήμα υ συγκροτήματα δεν είναι ίδιο, εμμένουν στη γενική μορφή με τις παραλλαγές, και οι υποκατηγορίες μοιράζονται από διάφορες κοιλάδες και έχουν τις χρονολογικές αλληλογραφίες. Τρεις παράκτιες παραδόσεις προέκυψαν utilizing το γενικό σε σχήμα υ σχεδιάγραμμα. Η βόρεια ακτή αντιπροσωπεύεται από το Caballo Muerto σύνθετο και στην κοιλάδα Moche, η δεύτερη, στη north-central ακτή, εξηγείται από Sechνn Alto (το σχήμα 4) και Las Haldas στο Casma, και το τρίτο, αυτή της κεντρικής ακτής, ακολουθούν το πρότυπο του Λα Φλώριδα, Mina Perdida και Garagay και επεκτείνονται από το Huaura στους ποταμούς Lurνn (Fung Pineda 1988:86). Θα τον αναφέρω στο πρωτότυπο Huaura στην παράδοση Lurνn ως κεντρικό σύνθετο ακτών σε σχήμα υ και γραφέα de πρίν συζητώ την παραλλαγή από την πρωτότυπη μορφή που φαίνεται στις άλλες δύο παραδόσεις.Αυτές οι τρεις αρχιτεκτονικές παραδόσεις μπορούν επίσης να αντιστοιχούν στις σφαίρες της πολιτιστικής αλληλεπίδρασης, αν και επικαλύπτοντας.  
Τα κεντρικά σε σχήμα υ συγκροτήματα ακτών αποτελούνται από ένα κεντρικό ανάχωμα πυραμίδων που πλαισιώνεται από τα δευτεροβάθμια αναχώματα πλατφορμών στα δύο όπλα του u, που πλαισιώνουν ένα plaza (σχήμα 3). Η κεντρική πυραμίδα αποτελείται από πυρήνα και ένα ή δύο ασυμμετρικά δευτερεύοντα όπλα του μικρότερων βάθους και της ανύψωσης (Ουίλιαμς 1980:97). Τα δευτεροβάθμια αναχώματα στις πλευρές του u, που αποτελούνται από τις διάφορες περικομμένες πυραμίδες, είναι χαμηλότερα από τα πεζούλια του κεντρικού αναχώματος και χαρακτηριστικά μη συμμερικά. Το αίθριο, ένα σημαντικό στοιχείο του κεντρικού αναχώματος, είναι μια τρίπλευρη κατάθλιψη στο ανάχωμα ανοικτό στο κεντρικό plaza. Ένα κλιμακοστάσιο ενώνει το αίθριο και το plaza μέσω ενός προθάλαμου στη βάση του αναχώματος. Ο προθάλαμος, που εσωκλείεται με τους παχιές τοίχους ή τις πλατφόρμες με τις δομές, είναι συνήθως τετραγωνικός με μια κεντρική είσοδο. Το κεντρικό plaza είναι συχνά ογκώδες, μεγαλύτερος στην κλίμακα από απαιτημένο για να συλλέξει τον πληθυσμό. Μεγαλύτερος ο σύνθετος, στο SAN Jacinto, οι καλύψεις 30 εκτάρια, και αρκετές από τις μεγαλύτερες περιοχές έχει τα plazas αρκετά μεγάλα για να περιέχει τον ολόκληρο πληθυσμό των κεντρικών νδεων (Ουίλιαμς 1980:97107). Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τα στοιχεία όσον αφορά τα σχετικά μεγέθη των plazas σε 18 των μεγαλύτερων κεντρικών σε σχήμα υ συγκροτημάτων ακτών.  
Η σε σχήμα υ μορφή υπομένει για κατά τη διάρκεια μιας χιλιετίας και διαδίδει, παράγοντας ένα πιό περίπλοκο σχέδιο των επικαλύπτοντας φάσεων (Ουίλιαμς 1985:231). Ο Ουίλιαμς καθορίζει δύο περιόδους και έξι φάσεις για τα κεντρικά σε σχήμα υ συγκροτήματα ακτών, βασισμένα σε μερικά μέτρα άνθρακα 14 και πρώτιστα στις υφολογικές εκτιμήσεις.  Η φάση 1 της πρώτης περιόδου είναι EL Paraνso, και η φάση 2 περιλαμβάνει  την αλυκή, salinas και Barbacay Λα.  Τέσσερις περισσότερες φάσεις ακολουθούν στη δεύτερη περίοδο. Η φάση 3 είναι Λα Φλώριδα και Mina Perdida, η φάση 4 είναι Garagay, Huacoy, Chocas, Miraflores, και Cuyo, η φάση 5 είναι SAN Jacinto, SAN Ηγνάτιος, Huando β, Huaura, Estaciσn, και Λα Empedra DA, και η φάση 6 είναι Cardal, SAN Jacinto και EL Salitre.
Μια αλλαγή στις μορφές μνημείων φαίνεται βόρεια του χωρισμού 50 χλμ μεταξύ των κοιλάδων Chancay και Huaura. Οι north-central πυραμίδες ακτών χαρακτηρίζονται από τα βυθισμένα ορθογώνια ή κυκλικά δικαστήρια στην πλατφόρμα και στερούνται το χαρακτηριστικό αίθριο των κεντρικών πυραμίδων ακτών (Ουίλιαμς 1980:95). Οι πυραμίδες βόρειων ακτών διαφέρουν επίσης από τα κεντρικά συγκροτήματα ακτών στο rectangularity των πυραμίδων και αντιμετωπίζονται από τα κυκλικά βυθισμένα δικαστήρια παρά τους προθάλαμους. Τα πιό πρώτα βυθισμένα δικαστήρια αποσυνδέθηκαν από τις πυραμίδες, όπως σε Piedra Parada. Μετά από τις δύο μορφές συνδέθηκε το σχετικό μέγεθος των βυθισμένων δικαστηρίων που αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του χρόνου έως ότου έγιναν το κυρίαρχο μέρος των συγκροτημάτων, κατόπιν επανήλθαν στην ύπαρξη δευτεροβάθμιοι στις χαμηλές, τετραγωνικές πλατφόρμες (Moseley 1992:137). Τα βυθισμένα δικαστήρια μπορούν να έχουν ένα βάθος περισσότερων από 3 μέτρων και είναι συνήθως περίπου 18 μ στη διάμετρο, με μια σειρά 5 έως 80 μ (Ουίλιαμς 1985:234). Στις κοιλάδες Supe, Pativilca, Φορταλέζα, Huarmey και Casma οι περισσότερες από 100 μνημειακές κατασκευές περιλαμβάνουν και τα τετραγωνικά βυθισμένα plazas και τα βυθισμένα κυκλικά δικαστήρια μεμονωμένα και σε συνδυασμό με τα αναχώματα πλατφορμών.  Τα μεγάλα συγκροτήματα αναχωμάτων κοιλάδων Casma cerro Sechνn και μοξεκε-παμπα de Λα s Llamas έχουν ευθυγραμμίσει αξονικώς τα αναχώματα πυραμίδων στις αντίθετες άκρες μιας σειράς να επεμβουν plazas με και χωρίς βυθισμένα δικαστήρια. Το north-central ύφος ακτών του βυθισμένου δικαστηρίου περιπλέκει και το κεντρικό ύφος ακτών των σε σχήμα υ συγκροτημάτων είναι ενσωματωμένο σε Sechνn Alto, το πολύ μεγαλύτερο αρχικό κέντρο περιόδου (αριθμός 4).  
Μια μεταβλητή παράδοση στη βόρεια ακτή, μεταξύ των ποταμών Jequetepeque και Λα Leche, τονίζει τις χαμηλές, ευρείες ορθογώνιες πλατφόρμες με τα ορθογώνια προαύλια, αλλά υπάρχουν επίσης σε σχήμα υ συγκροτήματα, βυθισμένα δικαστήρια, απομονωμένες πλατφόρμες και terraced αναχώματα με ή χωρίς δομές συνόδου κορυφής (Moseley 1992:128137 φαράγγια 1985:22126). Ένα μοναδικό χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της περιοχής είναι οι δομές συνόδου κορυφής. Το Huaca de Los Reyes μνημείο, σε Caballo Muerto στην κοιλάδα Moche, είναι σε σχήμα υ στο σχέδιο μόνο στο τελικό στάδιό του (Conklin 1985:15759).  
Η διάχυση των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων μεταξύ της κεντρικής, north-central και ακτής του Βορρά κινήθηκε και στις δύο κατευθύνσεις (burger 1992:76). Τα σε σχήμα υ συγκροτήματα διασκόρπισαν από το νότο. Τα κυκλικά βυθισμένα δικαστήρια διασκόρπισαν από τη north-central ακτή, όπου τα πιό πρόωρα κυκλικά κοιλώματα βρίσκονται στις περιοχές Preceramic σε Salaverry, salinas de Chao και Supe (Ουίλιαμς 1985:235). Τα συγκροτήματα με τα κυκλικά βυθισμένα δικαστήρια εμφανίζονται  τελικά από το Lambayeque στο Lurνn (Ουίλιαμς 1985:235).  Η συγχώνευση των κυκλικών βυθισμένων δικαστηρίων στην κεντρική σε σχήμα υ παράδοση ακτών εμφανίζεται να εμφανίζεται μόνο στα τελικά στάδια αυτών των συγκροτημάτων (Ουίλιαμς 1980:101).  
Ένα άλλο σχέδιο εμφανές στα συγκροτήματα μνημείων είναι προσανατολισμοί περιοχών. Σε Aspero, μεταξύ των διάφορων αναχωμάτων, ο προσανατολισμός είναι μεταβλητός (Moseley και Willey 1973:459). Ο προσανατολισμός των αρχικών σε σχήμα υ συγκροτημάτων περιόδου είναι χαρακτηριστικά μεταξύ της ανατολής και του Βορρά, με την ανοικτή πλευρά που αντιμετωπίζει τα βορειοανατολικά και επάνω στην κοιλάδα, που προσανατολίζεται μερικές φορές σε μια αιχμή ή έναν παράλληλο βουνών στον άξονα του ποταμού (Conklin 1985:144).  Μεταξύ Lurνn και Chancay όλα τα συγκροτήματα είναι προσανατολισμένα μεταξύ 13 και 64 βαθμοί ανατολικοί του Βορρά (burger 1992:61), με 13 του orie 20 μεταξύ 30 και 65 βαθμών ανατολικών του Βορρά


ΜΝΗΜΕΙΑ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ  
Η μνημειακή αρχιτεκτονική μπορεί να αποδείξει την πολυπλοκότητα και το βαθμό οργάνωσης μιας κοινωνίας, καθώς επίσης και δείχνοντας τις πτυχές του ιδεασμού, της αισθητικής και των κοινωνικών και πολιτικών μορφών οργάνωσης που έχτισαν και χρησιμοποίησαν τα κατασκευάσματα. Η μνημειακή δημόσια αρχιτεκτονική, ως δείκτης της κοινωνικής οργάνωσης, απεικονίζει και τα χρονικά και χωρικά σχέδια της κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης. Οι λειτουργίες της μνημειακής αρχιτεκτονικής μπορούν να είναι αόριστες, ακόμη και παρά τα αξιόπιστα συμπεράσματα σχετικά με την κλίμακα της κοινωνίας. Το Moseley και Willey (1973:464) βλέπουν ένα πρόβλημα με την εξίσωση της ογκώδους κατασκευής με τη θρησκευτική αρχιτεκτονική. Οι κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές μορφές μιας κοινωνίας μπορούν να είναι ανεξάρτητες, παρά τις συνώνυμες μεταβλητές. Επειδή τα μεμονωμένα των νδεων συγκροτήματα μνημείων είναι συχνά το προϊόν της αύξησης accretional που εκτείνεται, σε μερικές περιπτώσεις, μια ενδεχομένως περισσότερο από χιλιετία (burger 1992:82), συμπεράσματα για την κοινωνική και πολιτική οργάνωση πρέπει επίσης να αποτελέσει τη χρονικά δυναμική φύση των κοινωνιών στην εκτίμηση.  
Το ποσό εταιρικής εργασίας που επενδύεται στο πιό πρόωρο χρονολογημένο μεγάλο μνημείο σύνθετο, Aspero, προτείνει τις αρχές σύνθετες, nonegalitarian κοινωνίες νωρίς προς το τέλος της περιόδου Preceramic (Moseley και Willey 1973:453).  Στην EL Paraνso, η μεγαλύτερη περιοχή περιόδου Preceramic γνωστή (Fung Pineda 1988:72), τα δευτερεύοντα αναχώματα σε σχήμα υ του σύνθετου, τα μεγαλύτερα αναχώματα ένα τ η περιοχή, χρησιμοποιήθηκε για το κτήριο κατοικιών (Ουίλιαμς 1980:101).  Η EL Paraνso φαίνεται να είναι μια ε