Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός

[gon]

Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός

[albumimg]10852[/albumimg]

Εάν εκείνοι που είπαν τούς σκάνδαλους λόγους και έπραξαν τα αμήχανα έργα, δεν έβλεπαν κρυμμένο πέρα από τη ζοφερή επιφάνεια τού τρόπου τους ένα παράκλητο πνεύμα φωτισμού και γαλήνης, ποτέ δεν θα προχωρούσαν στη ρήξη τους με το δίχτυ τής συνήθειας. Κανείς δεν ημπορεί να πιστέψει ότι ο Λένιν θα μάτωνε τα άσπρα του γάντια, αν πίσω από την όψη τής άγιας Ρωσίας δεν γνώριζε πως σταυρώνουνται άνθρωποι και ανασταίνουνται δαίμονες. Ούτε θάπινε στη φυλακή ο Σωκράτης το κώνειο, αν δεν ήξευρε ότι ο Παρθενώνας ήταν το μνήμα τής σολώνειας δημοκρατίας. Οίκος θανάτου δηλαδή και σημείο ανάμνησης. Κοντολογής τα ίδια τα πράγματα κρύβουν τα σκάνδαλα μέσα τους, και όχι αυτοί που πειράζουν τα πράγματα.
Τέτοια σκάνδαλα θάβρισκαν πολλά οι μελετητές τού κλασσικού και τού ευρωπαϊκού πνεύματος. Είτε με τη σύγκριση είτε με τη διάκριση, είτε με την έγκριση είτε με την επίκριση τών ομοιοτήτων και τών διαφορών αυτών τών δύο ρευμάτων: Ένα νησί με φοίνικα στάθηκε κάποτε για να γεννήσει η Λητώ, όταν ο τόπος φεύγοντας κάτω από τα πόδια της δεν την χωρούσε, όπως δεν χωρούσαν αργότερα και μια άλλη θνητή με παρόμοιο σπόρο μέσα της τα χάνια και οι ξενώνες τής Ιουδαίας. Πρέπει το διαμέλισμα ενός θεού από τη μεθυσμένη συνοδεία του να μάς θυμίζει τη σταύρωση ενός άλλου εν μέσω κουστωδίας. Εχρειάσθηκαν άραγε στη μηχανική τού Νεύτωνα τα αποσπάσματα τού Παρμενίδη; Ο Άγιος Βερνάρδος τού Dante επιβίωσε μέσα στον pater Seraphicus τού Goethe ή στο Ναπολέοντα τού David, που περνάει τη μεγάλη χαράδρα τών Άλπεων; Και ημπορεί κάποιος να πει ότι η σύγχρονη πολιτική επιστήμη, που τείνει να συνενώσει την ανθρώπινη ποικιλία σ’ένα γιγάντιο κοινωνικό άτομο, συμπορεύεται αντίδρομα προς τη σύγχρονη φυσική επιστήμη, που εδιάσπασε την άτομη ύλη σε μια άπειρη ποικιλία συνεπειών και δυνάμεων; Εν τέλει φαίνεται απίθανο να βρυκολάκιασε πάλι η pax romana σαν pax sovietica ή pax americana. Μόνο ο Απολλώνιος ο Τυανέας, ο τερατοποιός αγύρτης, έλεγε εμπιστευτικά ότι η παρουσία του επί γης αποτελεί την ξανασάρκωση τού Πυθαγόρα.
Μία ερμηνευτική ψηλάφηση τών συνιστωσών τού κλασσικού και τού ευρωπαϊκού, αδρή και σύντομη και στο βαθμό που την επιτρέπει η οικονομία τής παρέκβασης πάνω σ’ένα ξένο θέμα, ημπορεί ίσως να παραμερίσει ορισμένες απορίες και να εξηγήσει μερικές παραδοξότητες.
Είναι γνωστό ότι την αφόρμησή τους για τις διονυσιακές παραστάσεις οι έλληνες τις έλαβαν από τη φύση. Ακριβέστερα από την αόρατη όψη τής φύσης, από την παρουσία δηλαδή και τη λειτουργική τών δυνάμεων εκείνων, που όντας πέρα από το επίπεδο τής μορφής κρύβονται μέσα στις απρόσιτες στοιβάδες τής ύλης. Τέτοιες δυνάμεις είναι λ.χ. οι αιτίες που δημιουργούν την ποικιλία τών μορφών, τη μεταμόρφωση τής ποικιλίας, την τάξη τής μεταμόρφωσης και την αϊδιότητα τής τάξης. Με μια λέξη πηγή τού διονυσιακού πνεύματος είναι όλες οι αιτίες, όσες αποτελούν το λόγο τής μεταβολής και τής μονιμότητας τών όψεων, που λαβαίνει κάθε φορά η ύλη, καθώς σχηματίζει την εικόνα τού κόσμου.
Τα βασικά γνωρίσματα τού Διόνυσου – τα θαύματα και οι μαγγανείες, η εξαφνική εμφάνιση και εξαφάνιση, οι τακτές περιοδείες στις χώρες, ο θίασος τής δαιμονικής περιστοίχισης, η μανιακή θωπεία, η στιλπνή όρχηση, το τιγρελαφικό, τα άσπιλα όργια, η εύφορη διάθεση και το βρυαρό βύθισμα στη θρόηση τού μουσικού βυθού, ο κίνδυνος τής υποταγής και η ασφάλεια τής αστασίας, ο κισσός που ανεβαίνει πράσινος στα ξερά δέντρα όπως η αόρατη άνοιξη τρέφεται από τη σάρκα τού θνήσκοντα χειμώνα, το εύφλεκτο κλήμα με την αλχημική του φλέβα και την συνειδητή επίβαση στο ονειρικό, και τέλος το σπάραγμα τού ίδιου τού σώματος από τη μέθη που το ξαναγεννά – αποτελούν τα περιεχόμενα μιας συμβολικής, που περιγράφει μουσικά ολόκληρο τον οίστρο τής δημιουργίας, ο οποίος βυσσοδομεί μέσα στο κοσμογονικό κύτταρο τής ύλης.
Αυτή η εικόνα τών διονυσιακών γνωρισμάτων, που απηχεί την ασπαίρουσα ορμή τού κοσμικού βάθους, συμπληρώνεται εμψυχωτικά με το ζωοποιό κρούσμα τής ενανθρώπησης. Με τον εμποτισμό της δηλαδή από τη λαχτάρα και τη φρίκη τής ανθρώπινης μετοχής. Η ανθρώπινη φύση με τον περιορισμό τού νου και τών αισθήσεων και την αμετρία τής φαντασίας και τών ορμών εισβάλλοντας στον κυκεώνα τού φυσικού πλάσματος χάνεται θολωμένη σ’ένα ασυνείκαστο βάθος παλμών, για να ξαναβρεί εκεί ψηλαφητά τις ρίζες τών αρχών της. Το διονυσιακό πνεύμα διασπά την κρούστα τής νάρκης και εισέρχεται στο ονειρικό παραλήρημα τής αφύπνισης, μόνον όταν ενεργοποιηθεί ο δεσμός ανθρώπου και φύσης, όταν συντονισθούν δηλαδή σ’ένα επίπεδο «διαστρικής επαφής» τα σήματα τής ανθρώπινης έκπληξης με το νεύμα τής κοσμικής ηρεμίας. Τότε αναγνωρίζεται η κυριαρχία τής φύσης στον άνθρωπο και η μετοχή τού ανθρώπου στη φύση, τής οποίας ο λειτουργικός ρυθμός γίνεται οδοδείκτης στον πρακτικό του τρόπο.
Ο Διόνυσος είναι θεός με την έννοια ότι συμποσοί και συνεφέλκει στην τελεστική του τροχιά, στην Τελετή του, όλες τις οργανικές στρατιές, που θεραπεύουν το δράμα τής ύλης, δορυφορούν δηλαδή το μυστήριο τής οργανικής της ποιότητας. Σ’αυτή τη δυναμική ιδέα οφείλεται και η ορισμένη παραστατική ιδιαιτερότητα τού διονυσιακού πνεύματος: Η ροή και η μεταμόρφωση, το χασματικό και ο κίνδυνος, το ονειρώδες και το πριαπικό, ο φρικιασμός και η μεταρσίωση, η ηδονική τελετουργία τού σπαραγμού και η μέθη, ο ίλιγγος και η μουσική ενόραση τών επαναληπτικών εκστάσεων.
Όπως για τις διονυσιακές έτσι και για τις απολλώνιες παραστάσεις τροφός τών ελλήνων υπήρξε η φύση. Ακριβέστερα εδώ πρόκειται για αντιδράσεις στα ερεθίσματα ενός ξάστερου αμφιβληστροειδή. Το απολλώνειο πνεύμα αποτελεί την εικόνα μιας πλαστικής ερμηνείας, που προήλθε από το γαληνό σύνολο τής επιφάνειας τών ορατών και τών φαινομένων. Τη μουσική διοίκηση δηλαδή που εποπτεύει μέσα σ’ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αυστηρής χαλάρωσης την κατηγορία τής μορφής. Ο Απόλλωνας συμβολίζει τον τόκο τής μορφής, κατά τον τρόπο που ο Διόνυσος συμβολίζει τις ωδίνες τής ύλης. Γι’ αυτό και όλα του τα γνωρίσματα είναι τα συνοδά και τα παρεπόμενα τής ημέρας και τού φωτός. Ούτε καν παραχώρηση στην υποβολή τής σελήνης, που είναι βέβαια σημείο τού στρογγύλου και τού φανερού, αλλά συναγροικιέται οργανικά με το αλάφιασμα τής σκιάς και τη γητειά τής νύχτας. Αρκεί ότι η Άρτεμη είναι ομογάλακτη και δίδυμη αδελφή του.
Σε αντίθεση με τη δύναμη, που αποτελεί το τελικό αίτιο τής διονυσιακής ύλης, η ενέργεια είναι το πρώτο κινούν τής απολλώνειας μορφής. Το γεγονός ότι η σημασία τής μορφής φτάνει να υψωθεί και να αποθέσει τη συμβολική της σήμανση στο πρόσωπο ενός θεού οφείλεται στη σπουδαιότητα τής ενέργειας και τού εντελεχειακού της σύνδρομου. Η ενέργεια νοηματοδοτεί και καταξιώνει ολόκληρο το περιούσιο πλήρωμα και τη συναρτησιακή πλησμονή τής μορφής. Η κατηγορία τής μορφής, με την οποία επενδύει η ύλη το άπειρο δυναμικό της κοίτασμα, εμφανίζεται στη φύση με τούς τρόπους τής στατικότητας, τής σαφήνειας και τής ισορροπίας. Γι’ αυτό και τα βασικά γνωρίσματα τού Απόλλωνα – η αυτάρκεια τής γραμμής και η λιτή συμμετρία τών σχημάτων, η σύντονη ταλάντωση τών μεταβολών, η μεταστοιχείωση τού βάρους στο πλαστικό αλάφρωμα, η χάρη τής ιωνικής ευκρασίας, η διαύγεια τής πυκνότητας και η έμμονη διάκριση τής ηρεμίας – συνοψίζονται στην ενάργεια και στην αποκαλυπτική ανάταση, που συνοδεύουν το φως τού ήλιου, καθώς και στο ηλύσιο συναίσθημα τής γαλήνης, που γεννιέται από το μουσικό λίκνισμα τής αρμονίας τού κόσμου.
Το βαθύτερο νόημα τού απολλώνειου πηγάζει από την κοσμική αποκαλυπτικότητα, από μια σταθερή κατάσταση υλοφάνειας, η οποία προσανατολίζει τον ανθρώπινο νου στη λεπτομέρεια και τα στοιχεία. Το απολλώνειο αντίθετα προς το διονυσιακό, ευεπίφορο στην ανάλυση και κλητικό στην ακριβολογία, οδήγησε τον άνθρωπο από το θαυμασμό τής θέασης στην περιέργεια τής θεωρίας, από το ποιητικό βίωμα στην επιστημονική εντύπωση. Η γνώμη τού Nietzsche ότι ο Σωκράτης ίδρυσε την επιστήμη εκεί που έθαψε την τραγωδία, ευρίσκει την ορισμένη ερμηνευτική της δικαίωση στην αντίληψη ότι ο Σωκράτης αποτελεί το κρούσμα τής μετάβασης από το διονυσιακό στο απολλώνειο πνεύμα, την πρώτη δηλαδή συνειδητή διαπήδηση τού ανθρώπου από το δέος απέναντι στο μυστήριο τής ύλης, στο χρέος απέναντι στο φως τής μορφής.
Εν τούτοις το απολλώνειο δεν πρέπει να υπολαμβάνεται σαν απόλυτη διάκριση τής ενέργειας από τη δύναμη, σαν θρίαμβος τής μορφής απάνου στο θάνατο τής ύλης. Εκτός από τον δήλιο Απόλλωνα που «δηλοί» υπάρχει και ο πύθιος που «πυθιάζει», εμπιστεύεται δηλαδή το μαντικό νόημα και τη μουσική σημασία τού λόγου του στη μνήμη τού Πύθωνα, τού φιδιού, που εσυμβόλιζε την ύλη και το σκότωσε στούς Δελφούς. Άλλωστε και ο δεσμός τού Σωκράτη με τα εξωλογικά στοιχεία, όπως η άγνοια, το δαιμόνιο και ο φιλοσοφικός μύθος, - δεσμός πραγματικός που τη συμβολική του χροιά οι έλληνες την έδωσαν με την ιδιαίτερη εύνοια στο Σωκράτη τού δελφικού και όχι τού δήλιου Απόλλωνα – φανερώνει ότι το απολλώνειο πνεύμα, εάν προσβλέπει πάντα στη μορφή, δεν παραβλέπει ποτέ την ύλη. Ο Απόλλωνας δεν είναι ο φονιάς τού Διόνυσου. Κι αν σκοτώνει το φίδι του δεν αρνιέται τη μουσική του. Με το θάνατο τού φιδιού το διονυσιακό σκήπτρο μεταμορφώνεται στην απολλώνεια λύρα. Και οι δύο είχαν μητέρα θνητή, τη σχέση τους δηλαδή με την προσιτή στον άνθρωπο υλομορφία τού όντος, και πατέρα το Δία, τη σχέση τους δηλαδή με το απρόσιτο στον άνθρωπο μυστικό τής υλομορφίας.
Το κλασσικό πνεύμα είναι το αγλαό δημιούργημα τής σύνθεσης τού διονυσιακού και τού απολλώνειου. Είναι ένας τρόπος ζωής τού ανθρώπου απάνου στη γραμμή, που συναντιέται η ύλη και η μορφή και γεννάει τη φύση, τη ζωή δηλαδή τού κόσμου. Το κλασσικό πνεύμα ξεπηδάει από την επίπονη σύμπλεξη, από την άφραστη συγκαταλλαγή τού ηρακλείτειου γίγνεσθαι και τού παρμενίδειου Είναι. Η φιλοσοφία τής ζωής τού Ηράκλειτου ανταποκρίνεται θεωρητικά στην ιδέα τής διονυσιακής μεταμόρφωσης. Η φιλοσοφία τής στάσης τού Παρμενίδη ανταποκρίνεται θεωρητικά στην ιδέα τής απολλώνειας αγλαΐας.
Το κλασσικό πνεύμα προϋποθέτει την ενότητα τού κόσμου, αναγνωρίζει την ατομία τής ύλης και δεν προχωρεί στη διάσπαση τής φυσικής συνοχής. Το προσωκρατικό άτομο τής ύλης δια-τηρεί και δια-σώζει το δεσμό τής δύναμης και τής ενέργειας. Απάνου σ’αυτό το δεσμό στηρίζεται ολόκληρο το νόημα τού προσωκρατικού στοχασμού. Αποτέλεσμα αυτής τής πρόνοιας είναι ότι η σχέση ανθρώπου και φύσης είναι οργανική. Στον προσωκρατικό αιώνα η θεωρητική διατύπωση αυτής τής οργανικότητας εκφράζεται με τη λέξη φιλοσοφία, παρότι οι προσωκρατικοί δεν χρησιμοποιούν αυτή τη λέξη. Αργότερα η χαλάρωση τής οργανικής σχέσης ανθρώπου και φύσης θα μεταβάλει τη φιλοσοφία σε επιστήμη, και σήμερα η ολοκληρωτική της εξαφάνιση θα την μετατρέψει σε επιστημολογία.
Το κλασσικό πνεύμα αναγνωρίζοντας την ατομία τής ύλης αφήνει ανοικτό το ερώτημα περί τού όντος. Δεν αναζητεί δηλαδή την αλήθεια ούτε μέσα στη νομοτέλεια τής μορφής, στη μοντέρνα νευτώνεια σύλληψη, ούτε μέσα στην απροσδιοριστία τής ύλης, στη μοντέρνα κβαντική σύλληψη, αλλ’ ανάμεσα στη νομοτέλεια και στην απροσδιοριστία. Ανάμεσα δηλαδή στο γενεσιουργό και σωτήριο τρίτο, που αποτελεί το μεταξύ τής ύλης και τής μορφής, τής δύναμης και τής ενέργειας. Ο προσανατολισμός σ’αυτή τή γραμμή τής επίπονης μεσότητας εξηγεί, τι σημαίνει ότι το κλασσικό πνεύμα δεν κλείνει το ερώτημα περί τού όντος: Ότι ο άνθρωπος δηλαδή είναι σταθερά εκτεθειμένος ανάμεσα στη γνώση και στην άγνοια, στην ελπίδα και στην απελπισία, στην ασφάλεια και στον κίνδυνο, στη χαρά και στη λύπη, στην ύπαρξη και στην ανυπαρξία. Η ορισμένη ηθική που δημιουργεί, στηρίζεται στο σταθερό διάλογο τής πράξης τού ανθρώπου με τον πόνο τού κόσμου.
Το κλασσικό πνεύμα στην ηθική τού ανθρώπου διαβάζει αναγραμματισμένη τη δικαιοσύνη τής φύσης. Εάν ο Ηράκλειτος περισυλλέγει την έννοια τής Δίκης από τη φυσική τάξη, ο Αισχύλος την αντλεί από την ανθρώπινη συμπεριφορά. Απάνου στο έδαφος αυτής τής ηθικής αναβλάστησε η σολώνεια δημοκρατία, στη διάρκεια τής οποίας οι άνθρωποι έζησαν μέσα στην κοινότητα με τη φυσικότητα και τη διάκριση, με την αφέλεια και την πλησμονή και την ευκοσμία, με τη χάρη και με το νόημα, που ζει τη ζωή του ένα περιβόλι στις ώρες τού Μάη ή ένα σμήνος αστεριών στον ουρανό. Ακέραιη τη φυσική της κράση η σολώνεια δημοκρατία την εφανέρωσε στα Μηδικά, γιατί τότε αποδείχθηκε και πειραματικά ότι το ήθος τού ανθρώπου είχε ταυτισθεί με το νόμο τής φύσης. Οι έλληνες και όχι ο Ελλήσποντος ετιμώρησαν τον Ξέρξη, το ήθος τους δηλαδή που ήταν όμοιο με την τάξη τού Ελλήσποντου.
Το κλασσικό πνεύμα άρχισε με τον Όμηρο. Στον Οδυσσέα ενσαρκώνεται ο αιώνιος άνθρωπος, που συντόνισε την πράξη του με τον αιώνιο ρυθμό. Η ζωή τού Οδυσσέα είναι η ανθρώπινη κίνηση απάνου στην ασύλληπτη εφαπτομένη τής ύλης και τής μορφής. Μέσα στη χειροποίητη σχεδία του έχουν αποθέσει τις συνταγές και τα φάρμακα, τα εργαλεία, τα όπλα και τα σκεύη τους όλες οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες και οι τέχνες. Ο Οδυσσέας είναι ο άνθρωπος, που όλα τα γνώρισε και όλα τα δοκίμασε. Και τη δύναμη τής μουσικής την ενίκησε σαν τον Απόλλωνα και στον ασφοδελό λειμώνα κατέβηκε σαν το νεκρό Διόνυσο, και με τη θεά κοιμήθηκε νύχτες και νύχτες, και την αθανασία που τούταξαν την κλώτσησε κλαίγοντας. Κάθε φορά που νίκαγε κι ένα καινούργιο τέρας, επιβεβαίωνε τη διαίσθησή του ότι τραβάει σωστά τον ανθρώπινο δρόμο, ότι έσωσε πάλι να μη γκρεμισθεί από τη νοητή γραμμή τής ακμής όπως οι σύντροφοί του, που ένας – ένας γλιστρώντας στη γοητεία τής απόκλισης ξεπέφτανε από άνθρωποι σε βοσκήματα. Η επιστροφή στην Ιθάκη ήταν αξεδιάλυτα δεμένη με την ανάγκη να μείνει άνθρωπος. Και για να μείνει άνθρωπος, έπρεπε να ξεφύγει από όλα τα φίλτρα τής Κίρκης, τα καλέσματα δηλαδή προς το ζώο, που κάθε φορά πηδούσαν μπροστά του με αλλαγμένη όψη. Το βαθύτερο νόημα τού νόστου δεν βρίσκεται στο ότι ο ήρωας ποθεί να εύρει την Ιθάκη, αλλά στο ότι λαχταράει να μη χάσει τον εαυτό του. Το φθάσιμο στην Ιθάκη σημαίνει ότι έμεινε ως το τέλος άνθρωπος. Τίποτ’ άλλο δεν είχε κι ούτε χρειαζόταν να κάμει. Γι’ αυτό και η εκδοχή, ότι άφησε πάλι βαρυεστημένος το νησί και ξαναρίχθηκε στις θάλασσες, σε καμμία περίπτωση δεν ημπορεί νάχει κλασσική προέλευση. Ο γυρισμός τού Οδυσσέα φανερώνει ότι το κλασσικό πνεύμα στην τελική του μαρτυρία καταφάσκει τη ζωή. Ο άνθρωπος δικαιώνεται σίγουρα, αβίαστα και απλά. Πράγμα που δεν συμβαίνει με το ευρωπαϊκό πνεύμα, όπως ημπορεί να δείξει μια σπουδή τού Faust, που αποτελεί το αντίστοιχο τού Οδυσσέα μέσα στο ευρωπαϊκό πνεύμα.
Το κλασσικό πνεύμα ετελείωσε με τον Παρθενώνα, το ναό τής Αθηνάς. Η Αθηνά για τούς έλληνες ήταν η προστάτιδα τής σοφίας αλλά και η υπέρμαχος τού Οδυσσέα. Εν όσω ζούσε μέσα στην ψυχή τού ανθρώπου, δαιμόνια, αεικίνητη, φροντιστική, οδηγήτρια και πολύτροπη, είχε για ναό της τον ίδιο τον Οδυσσέα. Όταν όμως στην περίκλεια εποχή ο κλασσικός άνθρωπος ξέφυγε με μια ενθουσιασμένη ιαχή κατρακύλας από τη γραμμή τής ακμής, ο Οδυσσέας πέθανε. Εκαταβούλιαξε μέσα στο ανώνυμο σμάρι τών συντρόφων. Εκείνη την ώρα ήταν φυσικό η ψυχή τής Αθηνάς, που ζούσε μέσα του, η σοφία τού κλασσικού πνεύματος, να ζητήσει το ναό που θα σκέπαζε το σεπτό σκήνωμά της. Ήταν λοιπόν ανάγκη αδήριτη, αίτημα γεωμετρικό, το ναό να τον χτίσει ο Περικλής, κι ο ναός να γίνει το ωραιότερο μνημείο τού κλασσικού κόσμου. Σύμβολο ατελεύτητου θανάτου, αφού αιώνια ήταν και η ζωή που σκέπασε. Στα δύο αετώματα τού Παρθενώνα οι συνιστώσες τού διονυσιακού και τού απολλώνειου ανερχόμενες ήρεμα απολήγουν σε μίαν ακμή. Εάν συλ-λογισθεί κανείς τη δυναμική ένταση, που κρύβει αυτό το μορφικό σχήμα, τότε το αέτωμα μεταβάλλεται αυτόματα σ’ένα τανυσμένο τόξο, όμοιο με το τόξο τού Ηράκλειτου, το οποίο ο εφέσιος σοφός διασκέδαζε να το ονομάζει άλλοτε ζωή (βίος), και άλλοτε θάνατο (βιός). Ποιος ξεύρει, αν αυτό το τόξο η θεωρία τού Ηράκλειτου δεν το δανείσθηκε από την πράξη τού Ηρακλή!
Την ακμή τού κλασσικού πνεύματος, που βρήκε τη φοβερή της έκφραση απάνου στο μνήμα τού θανάτου, στα αετώματα τού Παρθενώνα, αγωνίστηκε να την ξαναπαραστήσει ζωντανεμένη η ακμή τής ποίησης τού Σολωμού. Σε μια εποχή που ο Παρθενώνας είναι ερείπιο. Και οι ανθρώπινες μορφές που στόλιζαν τα αετώματα κατασυντριμμένες. Ούτε ο Σολωμός εγνώριζε συνειδητά, τι δαιμόνιζε την ποιητική του ορμή, ούτε ο αιώνας του ημπορούσε να συγ-χωρέσει τέτοια δαιμόνια. Εάν είχε συμβεί το απίθανο και ανυπόθετο φαινόμενο να αφήσει ακέραιο ποιητικό έργο, και όχι τα Fragmenta που άφησε, τότε η αξία αυτού τού έργου θα ήταν όση και η αξία μιας ολικής αναπαράστασης τού Παρθενώνα μέσα στην κορνίζα. Τα Fragmenta έχουν το νόημα τής αποδεικτικής μαρτυρίας ότι το έργο τού Σολωμού είναι πρωτότυπο κλασσικά, όχι ευρωπαϊκά. Για να το μελετήσει ή να το προσκυνήσει κανείς, εκείνο που χρειάζεται πρώτιστα, είναι ένα εισιτήριο ημερήσιας ή νυκτερινής επίσκεψης στην Ακρόπολη.

[skou70]

nomizw einai emfanhs i elleipsh tou part 4  :?

[seagull]

nomizw einai emfanhs i elleipsh tou part 4  :?

 
ζαλίστηκα ]

[jasper]

nomizw einai emfanhs i elleipsh tou part 4  :?

Εγώ είμαι ακόμη στο απόσπασμα 1 (κι όπου να 'ναι θ' ακούσω το μπαμ) :bcry:

[tristana]

Μ Π Α Μ! (Για την Γιασπερίνα  ]

[black_velvet]

Μήπως μπορεί να κάνει κάποιος μια περίληψη;  ]

[Enia]

:shock: Τι με κοιτάς εμένα, τώρα!?  :shock:


 :lol:

[black_velvet]

Αχ μπράβο! Σ' ευχαριστώ βρε κοριτσάκι μου. ](άντε; ακόμη αυτή η περίληψη; )[/size]