ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ

[Jezebell]

Μπαχαρικά και μυρωδικά

Στον Ελληνικό κώδικα τροφίμων και ποτών υπάρχει η κατηγορία αρτυματικές ύλες : "Ως αρτυματικές ύλες νοούνται εκείνες που έχουν κατά κανόνα έντονη οσμή και γεύση και που η προσθήκη τους στα τρόφιμα αποσκοπεί στο να προσδώσει σ' αυτά ιδιάζοντα χαρακτηριστικά που βελτιώνουν τη γεύση τους και το εύληπτό τους". Εδώ ανήκουν λοιπόν -σύμφωνα με τον ορισμό- και τα μπαχαρικά.

Αν και όλα τα αποξηραμένα -κατά κανόνα- τμήματα φυτών (φύλα, καρποί, σπόροι, ρίζες, βολβοί, άνθη, οφθαλμοί, φλούδες κλαδιών)- είναι μπαχαρικά, στην καθομιλουμένη έχει επικρατήσει να εννοούμε με τον όρο αυτό τα σχετικά προϊόντα τών εξωτικών χωρών (τής Απω Ανατολής κυρίως). Αλλά ας μην βυζαντινολογούμε άλλο για το αν το θυμάρι π.χ. που φυτρώνει έξω από την πόρτα μας είναι ή δεν είναι μπαχαρικό ενώ η κανέλα που έρχεται από μακριά αναμφισβήτητα είναι.

Το εμπόριο τών μπαχαρικών, από αρχαιοτάτων χρόνων, έγραψε τη δική του εποποιία στην οικονομική και πολιτισμική ιστορία τού κόσμου. Στη βίβλο διαβάζουμε πως ο βασιλιάς Σολομών είχε έσοδα από το εμπόριο μπαχαρικών. Φοίνικες, Αραβες, Κινέζοι, Ρωμαίοι, Ολλανδοί, Πορτογάλοι, Ισπανοί άλλαζαν τη σκυτάλη στον έλεγχο τού εμπορίου. Η οικονομική σημασία τους φαίνεται από τεχνάσματα που επινοούσαν για να διαφυλάξουν την αποκλειστικότητα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (65 π.Χ. - 20 μ.Χ.) κοροϊδεύει τα παραμύθια που διέδιδαν οι Αραβες έμποροι, οτι τάχα η κασία (Κινέζικη κανέλα) φυτρώνει σε μέρη που φυλάγονταν από άγρια ζώα και η κανέλα σε απόκρημνες χαράδρες γεμάτες δηλητηριώδη φίδια, για να αποθαρρύνουν επίδοξους ανταγωνιστές και -φυσικά- να ανεβάσουν τις τιμές εκεί που οι "κίνδυνοι" αυτοί δικαιολογούν. Οι Ολλανδοί, όταν είχαν το μονοπώλιο στο μοσχοκάρυδο αδρανοποιούσαν τα σπέρματα καίγοντάς τα με ασβέστη για να μην μπορεί κανείς να πειραματιστεί με καλλιέργειες.

Τα μπαχαρικά εκτός από καρυκεύματα χρησιμοποιήθηκαν στη θεραπευτική, στις θρησκευτικές τελετουργίες, σαν αφροδισιακά, για τον αρωματισμό ρούχων και χώρων, στην παραγωγή καλλυντικών, σαν χρωστικές κ.α. Περισσότερα όμως για τις χρήσεις τους στο κάθε ένα ξεχωριστά.
Ανηθος
Ανθρίσκος
Αρτεμισία
Βανίλια
Βασιλικός
Γαρύφαλο
Γκαράμ Μασάλα
Δάφνη
Δενδρολίβανο
Θρούμπι
Θυμάρι
Ιλλίκιο
Κανέλα
Κάππαρη
Κάρδαμο
Κάρυ
Κάρο
Κορίανδρος
Κουρκουμάς
Κρεμμύδι
Κρόκος
Κύμινο
Λαβάντα
Μαϊντανός
Μαντζουράνα
Μάραθος
Μελισσόχορτο
Μέντα(Δυόσμος)
Μοσχοκάρυδο
Μποράντσα
Παπαρούνα
Πάπρικα
Πιπέρι
Πιπερόριζα(Τζίντζερ,Ζυγγίβερι)
Ρίγανη
Σέλινο
Σινάπι(μουστάρδα)
Σκόρδο
Τριγωνέλλα (στροφύλη)
Φασκόμηλο

[Jezebell]

Ανθρίσκος (σκαντζίκι)

   

Μπαχαρικό που προέρχεται από τα άνθη τής μονοετούς πόας Anthriscus. Στην Ελλάδα συναντούμε 4 είδη: Ο Anthriscus Vulgaris φυτρώνει σε χέρσα εδάφη και σε χωματερές στη Βόρεια Ελλάδα. Ο Anthriscus Aenellus στα ορεινά τής Νοτίου Ελλάδας. Ο Anthriscus Silvestris σε λιβάδια, δάση και όχθες ποταμών στη Βόρειο Ελλάδα και ο Anthriscus Nemorosus στα δάση όλης τής Ελλάδας. Στη Ρωσία φυτρώνει ο Anthriscus Ceretollum. Εχει τριχωτά λευκά άνθη σε σύνθετα σκιάδια από 3-16 ακτίνες.

Χρησιμοποιούνται τα φύλα του, φρέσκα ή αποξηραμένα, σε σούπες (κυρίως ψαρόσουπες), σαλάτες και πιάτα με ψάρι.

[Jezebell]

Αψιθιά (Αρτεμισία, Τραχούρι, Εστραγκόν, Αψέντι)


Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Artemisia Absinthum γνωστό και ως Γένια του Γέρου ή Απιστία ή αψέντι. Συναντιέται σε ξερά εδάφη και είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Είναι μικρό φυτό με όμορφα κίκτρινα λουλούδια διατεταγμένα σε στάχυες τα οποία ανθίζουν από τον Ιούλιο έως τον Αύγουστο. Χρησιμοποιούνται οι ανθισμένες κορυφές του, τα φύλλα και οι ρίζες.

Η αψιθιά είναι γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη και θεωρείται ένα από τα πιο αρωματικά φυτά παρόλη την πικρή της γεύση. Στην Αρχαία Ελλάδα την ονόμαζαν Αρτεμισία, ενδεχομένως προς τιμή της θεάς Αρτεμης και την χρησιμοποιούσαν σε περιπτώσεις αμηνόρροιας. Αλλοι λαοί όπως οι Αραβες, οι Αιγύπτιοι, οι Κέλτες την χρησιμοποιούσαν ως ορεξιογόνο.

Κατά τον μεσαίωνα αποδώσανε αρκετές ''μαγικές'' ιδιότητες στην αψιθιά και πίστευαν ότι η ύπαρξή της σε ένα σπίτι το προφυλάσσει από τα από τα κακά πνεύματα. Πίστευαν ακόμη ότι βάζοντας φύλλα αψιθιάς στα παπούτσια μπορείς να περπατήσεις πολλά χιλιόμετρα.

Η αψιθιά χρησιμοποιείται στον αρωματισμό ποτών -κυρίως του βερμούτ- και διαφόρων λικέρ, στην αρτοποιία, την ζαχαροπλαστική αλλά και στην φαρμακοποιία. Είναι γνωστό ότι το αψέντι (δηλ. το βερμούτ), κρασί αρωματισμένο με αψιθιά, είναι τοξικό για νευρικό σύστημα όταν χρησιμοποιείται υπερβολικά.

Προσεκτική πρέπει να είναι και η χρήση του αφεψήματος της αψιθιάς γιατί μπορεί να προκαλέσει διάφορες διαταραχές όπως πονοκεφάλους, σπασμούς, αποβολή εμβρύου, καρδιολογικές διαταραχές μέχρι και θάνατο.

Η χρήση της στην μαγειρική είναι πιο ασφαλής και είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται φρέσκια και όχι ξερή. Μπορεί να διατηρηθεί αποξηραμένη σε γυάλινα βαζάκια ή ακόμη σε ένα μπουκάλι ξύδι.

[Jezebell]

Ανηθος


   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Anethum Graveolens. Αρωματικό φυτό το οποίο μπορεί να φτάσει έως και το ένα μέτρο ύψος, με φωτεινά κίτρινα μικρά άνθη που εμφανίζονται τους καλοκαιρινούς μήνες. Ιθαγενές κυρίως στις χώρες της Ασίας, αλλά όχι μόνο, είναι αυτοφυές σε υγρά μέρη. Συναντιέται και με το όνομα άνηθον το βαρύοσμον.

Το φυτό αυτό έχει μακρόχρονη ιστορία, στη θεραπευτική αλλά και στην κουζίνα. Στις Ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιείται πάρα πολύ στις σαλάτες και στα φαγητά με ψάρι. Αυτό γιατί εκτός από το ότι αρωματίζει , διευκολύνει και την πέψη των τροφών. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται σε αρκετά φάρμακα αλλά και στην αρωματοποιία, τη ζαχαροπλαστική και την αρτοποιία (σε ποτά, λικέρ, τουρσιά).

Χρησιμοποιούνται οι σπόροι, τα φύλλα, τα άνθη και οι ρίζες και για οικιακή χρήση αν θέλει κανείς να ξηράνει κλωνάρια άνηθου με φύλλα, πρέπει να το κάνει πριν ανθίσει το φυτό. Χρησιμοποιείται και σαν αφέψημα και βοηθάει στο θηλασμό αλλά "απαγορεύεται" η χρήση του κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί μπορεί να προκαλέσει αποβολή.

Αν θέλετε να αρωματίσετε τα φαγητά σας, χρησιμοποιείστε λίγο άνηθο αλλά προσθέστε τον λίγο πριν τελειώσει το μαγείρεμα γιατί ο βρασμός τον καταστρέφει. Μπορείτε επίσης να βάλετε 2-3 κλωνάρια άνηθου και 1 δεντρολίβανου σε 1 μπουκάλι λάδι (ή ξύδι) και να το χρησιμοποιήσετε αφού το αφήσετε λίγες μέρες.

Αν πάλι υποφέρετε από κακοσμία του στόματος μπορείτε να μασήσετε σπόρους άνηθου!

[Jezebell]

Βανίλια


   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Vanilla, γνωστό ως βανίλλη, το οποίο περιλαμβάνει γύρω στα 90 είδη αναρριχητικών φυτών, και το συναντάμε στο Μεξικό, την Κεντρική Αμερική και την Αυστραλία.

Η αρωματική ουσία που παράγεται από τους καρπούς ορισμένων από τα είδη της, χρησιμοποιείται τόσο στη μαγειρική, όσο και στη ζαχαροπλαστική, την αρωματοποιία, ακόμα και ως αφέψημα.

Τα άνθη αυτού του φυτού έχουν ιδιαίτερα λεπτή κατασκευή και η επικονίασή τους γίνεται από ένα είδος μέλισσας που υπάρχει στο Μεξικό (ή με τεχνητό τρόπο στις άλλες χώρες) κατά τη διάρκεια μιας ανθοφορίας που διαρκεί περίπου δύο μήνες.

Πολύ ενδιαφέρουσα και χρονοβόρα είναι η διαδικασία κατά την οποία παίρνουμε τη βανίλια, η οποία διαρκεί 4 με 5 μήνες, με διαδοχική έκθεση των καρπών στον ήλιο και στη νυχτερινή υγρασία και κατόπιν αποξήρανση σε καλά αεριζόμενο χώρο. Ο φρέσκος καρπός της βανίλιας δεν έχει άρωμα!

Το καρύκευμα της βανίλιας προέρχεται από ένα εκχύλισμα βανίλιας, αλκοόλης και νερού. Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν τη βανίλια για τον αρωματισμό ενός αφεψήματος, που πολλούς αιώνες μετά έγινε γνωστό και στον υπόλοιπο κόσμο.

[Jezebell]

Βασιλικός
Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Ocinum Basilicum. Μικρό αρωματικό φυτό, μονοετές το οποίο συναντιέται κυρίως στην Ινδία και στο Ιράν και καλλιεργείται ευρύτατα στη Γαλλία, στην Ουγγαρία και στη Βόρεια Αμερική αλλά και στη Μεσόγειο. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες του φυτού, που διαφοροποιούνται η μια από την άλλη από το χρώμα και το μέγεθος των φύλλων αλλά και των λουλουδιών. Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τον συναντάμε και με το όνομα Ωκιμο το Βασιλικό ή Βασιλίτσα.

Το φυτό περιέχει αιθέριο έλαιο το οποίο παραλαμβάνεται κατόπιν απόσταξης και χρησιμοποιείται σε καρυκεύματα αλλά και στην αρωματοποιία.

Ιερό φυτό σε κάποιες θρησκείες ιθαγενών της Αμερικής αλλά συνδεδεμένο και με την ελληνική θρησκευτική παράδοση. Θεωρείται ότι βασιλικός φύτρωσε στον τάφο του Χριστού και το άρωμά του έγινε αφορμή να ανακαλύψουν τον τάφο. Αλλωστε και ως σήμερα χρησιμοποιείται στη γιορτή της υψώσεως του Σταυρού και για το μυστήριο του αγιασμού, ενώ παλαιότερα φυλάσσονταν για τη γιορτή της επόμενης χρονιάς.

Στη λαϊκή μας παράδοση ο βασιλικός συμβολίζει την αγαπημένη γυναίκα, ίσως γιατί οι γυναίκες τον χρησιμοποιούσαν από παλιά ως καλλυντικό. Το άρωμα αυτό θεωρείται ιδιότητα εξαιρετικών υπάρξεων ενώ σε αρχαίες λατρείες συνδέεται με τη γονιμότητα και το πάθος.

Τα αποξηραμένα φύλλα του έχουν ένα άρωμα που μοιάζει με του γλυκάνισου και έντονη γλυκά αρωματική ίσως και λίγο πικάντικη γεύση. Ο βασιλικός στη μαγειρική χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό σαλτσών, κρεάτων και ψαριών καθώς και στις σούπες και τις σαλάτες. Συνδυάζεται ωραία με σκόρδο, δεντρολίβανο, φασκόμηλο και ωμό λάδι.

Χρησιμοποιείται και το αφέψημά του, με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες καθώς επίσης και στο ζύμωμα των ψωμιών, κάτι που συναντάμε μόνο στην ελληνική λαϊκή παράδοση.

Αναφέρεται οτι το συχνό μάσημα χλωρών φύλλων και η καθημερινή χρήση ροφημάτων Βασιλικού μπορεί να προκαλέσει ληθαργο. Μάλιστα ο Αναγνωστόπουλος σ' ένα βιβλίο του, τη "Λαϊκή Φαρμακολογία" αναφέρει οτι οι γίδες τρώνε όλα τα χορταρικά και τα φύλλα δέντρων εκτός από το Βασιλικό.

[Jezebell]

Γαρύφαλο (Μοσχοκάρφι(α), καρυόφυλλο)

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το μικρό δέντρο Eugenie Aromatica ή Caryuphyllete. Ευδοκιμεί στις Φιλιππίνες, τη Σουμάτρα, τη Μαδαγασκάρη, τη Τζαμάικα, τις Δυτικές Ινδίες, τη Βραζιλία, τις Αντίλλες. Συναντιέται και σαν Αγριομοσχοκάρφι ή Καρδιόφυλλος Γνωστό στον αρχαίο κόσμο (κυρίως στην Αίγυπτο) το οποίο ήρθε στην Ευρώπη από Αραβες εμπόρους πριν το μεσαίωνα.

Σήμερα, το φυτό καλλιεργείται κυρίως σε τροπικές χώρες και δε μοιάζει καθόλου με τη γνωστή μας γαρυφαλιά. Το γαρύφαλλο προέρχεται από το λουλούδι αυτού του φυτού, το οποίο συλλέγεται όσο είναι ακόμη μπουμπούκι και αποξηραίνεται.

Περιέχει ένα ποσοστό αιθέριου ελαίου, το οποίο θεωρείται φάρμακο για τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη ναυτία, καθώς επίσης και πολύ καλό απολυμαντικό, αναλγητικό και αντισηπτικό. (Στις αρχές τού αιώνα το χρεισιμοποιούσαν χειρουργοί και μαιευτήρες για να αποστειρώνουν τα χέρια τους πριν την επέμβαση). Του αποδίδονται μάλιστα και αντικαρκινικές ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται σαν τονωτικό στα αλκοολούχα ποτά, σε λικέρ, στην παρασκευή αρωμάτων, σε βερνίκια και κόλες, στο τυπογραφικό μελάνι και ευρύτατα στην μαγειρική.

Γαρύφαλο

Ιδιαίτερα αρωματικό και καυτερό, είναι προτιμότερο να αφαιρείται από το φαγητό πριν σερβιριστεί ή να χρησιμοποιείται σε σκόνη. Συνηθισμένο σε φαγητά της Ανατολής, στην κουζίνα μας χρησιμοποιείται κυρίως σα μπαχαρικό σε γλυκά και κρέατα.

Σύμφωνα με κείμενα παλιών βιβλίων της Ανατολής, το μάσημα γαρύφαλλων τονώνει την ερωτική διάθεση και συνίσταται γενικά κατά της σεξουαλικής ανικανότητας.

[Jezebell]

Γκαράμ Μασάλα


Πρόκειται για ένα ινδικό μίγμα μπαχαρικών. Αποτελείται από ίσες ποσότητες τριμμένης κανέλας, γαρύφαλου, κάρδαμου, μαύρου πιπεριού, μοσχοκάρυδου και κύμινου.
Μπορούμε να το παρασκευάσουμε και μόνοι μας αλλά υπάρχουν και ειδικά καταστήματα που το διαθέτουν έτοιμο.

[Jezebell]

Δάφνη


   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το δέντρο Laurus Nobilis, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 20 μέτρα ύψος. Εχει μεγάλα σκουροπράσινα φύλλα με ιδιαίτερο έντονο άρωμα, που γίνεται πιο έντονο όταν ξεραθούν, μικρά, λαμπερά κίτρινα άνθη και μαύρους καρπούς. Η περίοδος της ανθοφορίας είναι το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Συναντιέται κυρίως στις Μεσογειακές χώρες, σε θερμά και ξηρά μέρη και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στο ψύχος. Συναντιέται και με τα ονόματα Βάγια και Λάσυρος ο ευγενής.

Γνωστό από την αρχαιότητα, στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη ήταν αφιερωμένο στους θεούς Απόλλωνα και Ασκληπιό (το θεό της Ιατρικής). Από τα παλιά κλαδιά έφτιαχναν στεφάνια για να δοξάσουν τους ήρωες και αργότερα πίστευαν ότι προστάτευε τον κόσμο από τον διάβολο. Οταν ξηραινόταν κάποιο δέντρο Δάφνης, πίστευαν ότι θα έρθει κάποιο κακό! Το χρησιμοποιούσαν επίσης για να τονώσουν τα μαλλιά αλλά και να σκουραίνουν το χρώμα τους (και των βλεφαρίδων) βράζοντας μαζί φύλλα δάφνης και καρυδιάς.

Σε πολλά χωριά χρησιμοποιούν το χυλό των φύλλων μαζί με ρεβυθάλευρο για το ζύμωμα του εφτάζυμου ψωμιού. Χρησιμοποιείται σαν αρωματικό στο βερμούτ, σε παγωτά, γλυκά, στην αρτοποιία, σε σούπες, ζυμαρικά και κονσέρβες κρέατος.

Οι Βεδουίνοι αρωματίζουν τον καφέ τους με τα φύλλα δάφνης. Χρησιμοπούνται τα φύλλα της δάφνης και οι καρποί (χωρίς τα κουκούτσια τα οποία θεωρούνται τοξικά).

Το αιθέριο έλαιο που περιέχουν οι καρποί βρίσκει πολλές εφαρμογές στη θεραπευτική. Από λαϊκούς θεραπευτές χρησιμοποιείται η σκόνη των δαφνόφυλλων τοπικά για το σταμάτημα της αιμορραγίας από τη μύτη.

Οι γυναίκες στην Κρήτη παρασκευάζουν ένα λάδι, από δαφνοκούκουτσα και αγουρόλαδο, το οποίο χρησιμοποιείται για εντριβή των ριζών των τριχών του κεφαλιού για να αποκτήσουν γερά μαύρα μαλλιά. Αυτή είναι και η μόνη ακίνδυνη χρήση των δαφνοκούκουτσων, τα οποία μαζί με τον καρπό χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα σαν εκτρωτικό.

Στη μαγειρική η δάφνη πρέπει να χρησιμοποιείται σε μικρή ποσότητα (1-2 φύλλα) γιατί έχει πολύ δυνατή γεύση και κάπως πικρή. Επίσης καλό είναι να μπαίνει προς το τέλος τού μαγειρέματος για να αφήσει μεν το άρωμά της αλλά όχι την πικρίλα.

[Jezebell]

Δενδρολίβανο (Ροζμαρί)

   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Rosmarinus Officinalis, γνωστό και ως ροζμαρίνος ο φαρμακευτικός. Είναι θάμνος, ημι-αυτόφυτος σε πολλά μέρη της Ελλάδας και γενικότερα στις χώρες τής Μεσογείου. Προτιμά τα ξηρά και χέρσα εδάφη, εκεί που φυτρώνει και το φασκόμηλο, το θυμάρι κλπ. Εχει πολύ χαρακτηριστική μυρωδιά (μυρωδιά καμφοράς), με μικρά λευκά άνθη και βαθυπράσινα φύλλα και ανθίζει το καλοκαίρι.

Το δεντρολίβανο το εκτιμούσαν ιδιαίτερα στην αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Στην αρχαία Ελλάδα το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους και το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες ζώων- το έκαιγαν στους βωμούς. Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών και οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη.

Αργότερα, κατά το μεσαίωνα, χρησιμοποιήθηκε και σε καλλυντικά σκευάσματα. Στην ιστορία αναφέρεται ένα ελιξίριο το οποίο κατασκευαζόταν κατόπιν απόσταξης δεντρολίβανου, κέδρου και τερεβινθίνης που μεταμόρφωσε μία παράλυτη 70χρονη πριγκίπισσα σε μια ελκυστική νεαρή κοπέλα τη οποία ζήτησε σε γάμο ο βασιλιάς τής Πολωνίας το 1370. Το ελιξίριο αυτό ονομάστηκε "Το νερό τής βασίλισσας τής Ουγγαρίας".


Φύλα
Το αιθέριο έλαιο που περιέχεται στα φύλλα και τα λουλούδια του, μπορεί σε μικρές ποσότητες να προκαλέσει το θάνατο. Βέβαια για να παραχθεί αυτή η ποσότητα χρειάζεται πολύ μεγάλες ποσότητες κλαδιών του φυτού. Πρέπει να γνωρίζει κανείς τη χρήση του και να αποφεύγει τις υπερβολές. Παρόλο που είναι εξαιρετικά τονωτικό και διεγερτικό και συνίσταται σε όσους κουράζονται πολύ -σωματικά και πνευματικά- καθώς επίσης και σε σεξουαλικά προβλήματα που σχετίζονται με έντονη κόπωση, πρέπει, όταν χρησιμοποιείται με θεραπευτικούς σκοπούς να γνωρίζει κανείς πώς να το χρησιμοποιεί. Στα χωριά το χρησιμοποιούσαν ως "εκτρωτικό" για αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη. Σαν έγχυμα για λούσιμο βοηθά κατά της αλωπεκίας, δυναμώνει και σκουραίνει τα μαλλιά και βοηθά στη λειτουργία της μνήμης!

Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα φύλλα και άνθη του. Νοστιμίζουν το αρνί, το ψάρι, το βοδινό, το κουνέλι, το κοτόπουλο, τις τηγανητές ή ψητές πατάτες, τα λαχανικά, το ρύζι και διάφορα αλαντικά. Στην οινοποιία αρωματίζει μερικά βερμούτ και άλλα αρωματικά κρασιά.

[Jezebell]

Θρούμπι (Τραγορίγανη)


   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Satureia Montana, Thymbra, γνωστό και ως γεροντόχορτο ή τραγόχορτο ή Τραγορίγανη. Θεωρείται πολύ όμορφο άγριο φυτό, ιδίως όταν είναι γεμάτο άνθη και το συναντάμε σε ξερές, βραχώδεις περιοχές.

Στην αρχαιότητα το εκτιμούσαν ιδιαίτερα για τις φαρμακευτικές και αρωματικές του ιδιότητες και στην αρχαία Ελλάδα το έβαζαν στο κρασί (θρυμβίτης οίνος), κάτι που συνεχίζεται κατά κάποιο τρόπο και σήμερα από τις βιομηχανίες που το χρησιμοποιούν στην παρασκευή διάφορων λικέρ.

Το αφέψημα του θεωρείται τονωτικό και διεγερτικό και χρησιμοποιείται κατά τις πνευματικής και σωματικής κόπωσης. Στο μπάνιο αν χρησιμοποιηθεί (εφόσον το βράσουμε και το ρίξουμε στο νερό) χαλαρώνει το νευρικό σύστημα. Λίγες σταγόνες από το χυμό του φυτού στα αυτιά βελτιώνουν την ακοή και δρουν θεραπευτικά για τις εμβοές. Λόγω των αντιτοξικών ιδιοτήτων το χρησιμοποιούν σε διάφορα βαριά φαγητά (παστά κ.ά.), όπως επίσης και σε σαλάτες και αμυλώδη φαγητά. Σε πολλά μέρη χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των βαρελιών, πριν αυτά χρησιμοποιηθούν για το μούστο!

[Jezebell]

Θυμάρι


   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Thymus Vulgaris, το οποίο είναι γνωστό και ως σμάρι, χαμοθρούμπι ή γαϊδουρόθυμος. Μικρός αρωματικός θάμνος, με περιεστραμμένα φύλλα και άνθη που βρίσκονται στις κορυφές των κλαδιών. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Το συναντάμε σε χώρες της Ασίας και της Μεσογείου αλλά και στη Βόρεια Αμερική.

Γνωστό για τις πάρα πολλές θεραπευτικές του ιδιότητες, χρησιμοποιείται για αυτό τον σκοπό κυρίως το αιθέριο έλαιό του. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες έκαναν μπάνιο σε νερό αρωματισμένο με θυμάρι για να αποκτήσουν δύναμη και ενεργητικότητα. Στο Μεσαίωνα οι γυναίκες κεντούσαν κλαδιά θυμαριού για τους περιπλανώμενους ιππότες τους για τον ίδιο λόγο.

Αρωματικό βότανο, χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό του λικέρ βενεδικτίνη και στην Ισπανία ως αρωματικό καθώς και στις ξιδάτες ελιές. Φημισμένο στη Μεσόγειο το θυμαρίσιο μέλι της Σικελίας, μια που οι μέλισσες αγαπούν ιδιαίτερα το θυμάρι.

Στην αρχαία Ελλάδα το θυμάρι καίγονταν σαν θυμίαμα στους ναούς.

Εχει αντισηπτικές και αναισθητικές ιδιότητες και μια ποικιλία του, η Thymus Herba-barona έχει άρωμα όμοιο με αυτό του κύμινου. Διαλύματα θυμαριού με σαπούνι χρησιμοποιούσαν οι χειρουργοί για την απολύμανση τών χεριών.

Φύλα

Χρησιμοποιούνται κυρίως τα αποξηραμένα φύλλα του, τα οποία έχουν καφεπράσινο χρώμα, καθώς και τα άνθη του. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα σε μια μεγάλη ποικιλία φαγητών όπως τα ψάρια, τα κρέατα, τις σάλτσες, τις σούπες, τα λαχανικά, τις σαλάτες, τη φρέσκια ντομάτα, σε ζυμαρικά, σε τυριά, στα αυγά ακόμη και στο βούτυρο.

Πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση του αιθέριου ελαίου μαζί με αλκοόλ γιατί αυτό αυξάνει την απορροφητικότητά του και μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο. Σύμφωνα μάλιστα με λαϊκούς θεραπευτές το άγριο θυμάρι μπορεί να βοηθήσει έναν αλκοολικό να κόψει το ποτό προκαλώντας του εμετό, διάρροια, εφίδρωση, δίψα και αποστροφή για το αλκοόλ.

[Jezebell]

Ιλλίκιο (θέλκτρο)


   

Μπαχαρικό που προέρχεται από τούς αποξηραμένους καρπούς τού δένδρου (ή θάμνου, ανάλογα με την ποικιλία) Illicium verum. Δένδρο με αρωματικά φύλλα και ερμαφρόδιτα άνθη που συναντούμε σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.

Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα άνθη, καλύτερα φρέσκα γιατί αποξηραινόμενα χάνουν το άρωμά τους. Συνοδεύει κρέας ή πουλερικά αλλά και πατάτες, φασολάδα κ.α.

Από τους αποξηραμένους καρπούς του παίρνουμε αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό ποτών, γλυκών, στην αρωματοποιία και στην παρασκευή φαρμάκων.

[Jezebell]

Κανέλα

   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το δέντρο Cinamomum Celylanicum και Cinamomum Cassia γνωστό και ως Κασσιά. Καλλιεργείται στην Κεϋλάνη, Ινδία, Κίνα, Αντίλλες και αλλού. Το δέντρο της κανέλας μπορεί να ξεπεράσει τα δέκα μέτρα, αυτό όμως που καλλιεργείται για συγκεκριμένη εκμετάλλευση φτάνει έως και δύο ή τρία μέτρα.

Η κανέλα όπως την γνωρίζουμε εξάγεται από τη φλούδα (φλοιό) των κλαδιών του δέντρου. Η "συγκομιδή" της γίνεται κάθε δύο χρόνια, όπου κόβονται όλα τα κλαδιά διαμέτρου έως και 5 εκατοστών και κατόπιν ξεφλουδίζονται. Αφαιρείται το εσωτερικό μέρος κάθε φλούδας και χρησιμοποιείται ο εξωτερικός φλοιός ο οποίος επεξεργάζεται μέχρι να αποκτήσει καστανοκόκκινο χρώμα.

Είναι γνωστές πολλές θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού, μεταξύ των οποίων και ως φάρμακο για τις αδιαθεσίες της περιόδου και της εγκυμοσύνης, όπου χρησιμοποιείται με τη μορφή αφεψήματος. Γνωστό από την "αρχαία" Ανατολή έως και τους "πρακτικούς" μας θεραπευτές ως θεραπευτικό για τη σεξουαλική ανικανότητα, συναντιέται στις περισσότερες αφροδισιακές συνταγές. Χρησιμοποιείται επίσης στην αρωματοποιία.

Χρησιμοποιείται με τη μορφή φλούδας και σκόνης σε γλυκά, κρέατα, λικέρ, βερμούτ, παγωτά και σε διάφορα είδη κάρυ. Πιο ασφαλής είναι η χρήση της φλούδας γιατί η σκόνη μπορεί να περιέχει και άλλα συστατικά. Εκτός αυτού η φρεσκοτριμμένη φλούδα διατηρεί πιο ατόφιο το άρωμά της.

[Jezebell]

Κάππαρη
   

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το θάμνο Capparis Spinosa και συναντιέται κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου, σε πετρώδη εδάφη και σε βράχους. Γνωστός και με το όνομα Κάππαρη η Αγκαθωτή. Εχει εντυπωσιακά φύλλα με έντονες γραμμώσεις και μικρά λευκά άνθη. Ανθίζει το καλοκαίρι. Το άνθος ζει μόνο μια μέρα και μετά μαραίνεται. Η κάππαρη που γνωρίζουμε προέρχεται από το μπουμπούκι του φυτού που συλλέγεται πριν γίνει άνθος.

Περιέχει αιθέριο έλαιο, στο οποίο αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες. Για αφροδισιακούς σκοπούς χρησιμοποιούνται εκτός από τα μπουμπούκια και η ρίζα του φυτού με τη μορφή ροφήματος.

Η ωμή κάππαρη έχει έντονη γεύση και είναι προτιμότερο να αποφεύγεται. Στη μαγειρική χρησιμοποιείται το τουρσί της κάππαρης και συνοδεύει τέλεια το ψάρι, τα κυνήγια και τις σαλάτες.