ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΩΣΤΑΒΑΡΑΣ

[gkokk]

Ο ποιητής Θανάσης Κωσταβάρας
γεννήθηκε στην Ανακασιά Βόλου το 1927.
Έφηβος πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση
και τραυματίστηκε σε μάχη με τους Γερμανούς κατακτητές.
Σπούδασε οδοντιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Από πολύ νωρίς ασχολήθηκε με την ποίηση
και έχει συνολικά εκδώσει δεκαεπτά ποιητικές συλλογές
με πρόσφατη τις "Μεταμορφώσεις των Κήπων" (εκδ. Μεταίχμιο, 2003).
Επίσης έγραψε και θεατρικά έργα μεταξύ των οποίων "Το Φαγκότο"
που παίχτηκε από το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν την περίοδο 1977-78.
Έχει εκδώσει ακόμα δύο τόμους διηγημάτων ενώ κείμενά του
έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες.
Ποίημά του περιλαμβάνεται στο Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων της Γ΄ Λυκείου.
Μέρος του έργου του έχει μεταφραστεί στα Γαλλικά, Αγγλικά, Πολωνικά και Γερμανικά.

Εργογραφία:
Α. Ποίηση

Αναζήτηση, (ιδιωτική έκδοση) Αθήνα 1956
Αναβίωση, Αθήνα, 1957
Έξοδος, Αθήνα, 1957
Κοντσέρτο Αθήνα, 1958
Ρωμέϊκη σουίτα, Αθήνα, 1959
Ο γυρισμός, Αθήνα, 1962
Κατάθεση, Αθήνα, 1965
Συμπληρώματα, Αθήνα, 1970
Ο μουγκός τραγουδιστής, Θεμέλιο, 1982
Ιστορήματα, Θεμέλιο, 1985
Τα ερωτικά, Ζώδιο, 1986
Ο φόβος του ακροβάτη, Νεφέλη, 1989
Κήποι στον Παράδεισο, Καστανιώτης, 1990
Στο βάθος του χρώματος, Νεφέλη, 1993
Το ημερολόγιο της αυριανής εξορίας, Νεφέλη, 1995
Οι μεταμορφώσεις των κήπων, Μεταίχμιο, 2003, ISBN: 960-3755-78-8

Β. Πεζογραφία

Το ρήγμα, Διογένης, 1966
Ο λάκκος, Διογένης, 1973

Γ. Θέατρο

Το φαγκότο, ή, το τραγικό τέλος του Νικηφόρου Φωκά
και η ηρωϊκή ζωή του κ.. Π.Ν. Παστή. Διογένης, 1971,
Θέατρο Τέχνης, 1977-78
Τα ιερά και τα όσια, ΕΤ1, Νοέμβριος 1983

[gkokk]

"Η αγάπη δεν είναι ζάλη"

Η αγάπη δεν είναι ζάλη.
Δεν είναι άνθος που μεθάει απ' το φιλί της άνοιξης.
Μυρωμένο τραγούδι που απλώνεται πάνω στη σάρκα γλυκά.
Η αγάπη είναι φόβος.
Δεν είναι σώμα που ζητάει να βρει παρηγοριά.
Τρυφερή αύρα που λικνίζει τα νοσταλγικά απογεύματα.
Είναι ποτάμι που περνάει μέσα από τα μαύρα λιβάδια.
Άγριος αγέρας που σπάζει τα κλαδιά στους κήπους και στα όνειρα.
Δεν είναι ζάλη η αγάπη. Δεν είναι σιγανή φωτιά.
Ούτε χωράει στα κλειστά, στα σίγουρα βράδια.
Βγαίνει έξω και χτυπιέται με το δαίμονα.
Παλεύει όλη νύχτα στ' αναμμένα αλώνια.
Βαδίζει στα τυφλά πάνω στο τεντωμένο σύρμα.
Όταν κάτω απ' τα πόδια ανοίγονται τα κοφτερά φαράγγια.
Όμως δεν είναι ζάλη η αγάπη.
Αγάπη είναι ο τρόμος που η ζωή μετράει το ανάστημά της.
Μετριέται με το άδειο πρόσωπο που βγαίνει απ' το σκοτάδι.

[gkokk]

"Μόνο μέσα στα όνειρα
πραγματοποιήται ο τέλειος έρωτας"

Έλα πάλι στα όνειρά μου απόψε.
Έλα άνθος που ανοίγεις και κλείνεις και γίνεσαι πέτρα.
Και γίνεσαι άγριο πουλί κι άλλοτε πάλι ραγισμένο χαμόγελο.
Έλα μέσα στον κήπο μου όσο θα κρατάει η εφήμερη βλάστηση.
Όσο θα παίζουν τα τρυφερά βιολιά των γρύλων
Κάτω απο τ' ανύποπτα φύλλα.
Έλα πριν να πέσει η πάχνη.
Πρίν να σύρει το γυάλινο ξίφος της
Η σκοτεινή αυγή.
Πριν να ματώσουν τα βλέφαρα.
Έλα και γίνε εσύ το κλειδί που ανοίγεις τις πόρτες
Και γίνε η βροχή και ο κρύος αέρας.
Έλα και χτύπα σαν το αστροπελέκι και χτύπα με.
Χτύπα με στην ασίγαστη επιθυμία μου να σ' αγγίξω
Και να σε κρατήσω για πάντα.
Για πάντα όπως κρατάει ο ουράνιος θόλος
Τον ήλιο και το φεγγάρι και τ'άστρα.
Κι έτσι από στιγμή σε στιγμή
Μέσα από ίσκιους κι από ψεύτικα είδωλα
Ας σε κερδίζω.
Κι ας σε χάνω πάλι σε λίγο.
Κι ας γίνεσαι πέτρα κι ας γίνεσαι βροχή και κρύος αέρας.
Εγώ θα είμαι εκεί, εκεί θα βρίσκομαι πάντα.
Εκεί θα σε περιμένω
Ακόμα κι ως την άλλη ζωή θα σε περιμένω.
Αγγίζοντάς σε μονάχα στον ύπνο μου.

[gkokk]

"ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΩΣΠΑΝΤΩΝ Ο ΕΡΩΤΑΣ"

(απο τη συλλογή: "Η Μακρινή Άγνωστη Χώρα")


Σαν ανοιχτή πληγή είναι ο Έρωτας.
Στάζει ένα δάκρυ στην ψυχή.
Κι ανθίζει ρόδο πράσινο
και μαύρο γιασεμί.

Κι ανθίζει ένα λουλούδι αλλιώτικο.

Σε σκοτεινό φαράγγι φυτρώνει
κι απο πικρή βροχή ποτίζεται.
Κι όποιος δε το είδε, δε το άγγιξε
όποιος απ’το άρωμά του δεν έχει χτυπηθεί
αυτός δεν ξέρει τι είναι φόβος.
Αυτός δεν ξέρει τι θα πει δύσκολη νύχτα.
Αβάσταχτη σιωπή.
Κραυγή απελπισμένη που περνάει μέσα απ’την τρέλα.
Αυτός δε θα βαδίσει στη γνώση μέσα απ’την απόγνωση.
Τον περιμένει μίζερη, αχάριστη ζωή.

Σαν ανοιχτή πληγή είναι ο Έρωτας.
Σαν άγρια καταιγίδα.
Πέφτει ένα χιόνι στην ψυχή
κι ανθίζει ένα λουλούδι αλλιώτικο.
Άλλοι το λεν’ φιλί της κόλασης
κι άλλοι αφιόνι της Αγάπης.
Κι άλλοι το θέλουν μήνυμα ενός άπιαστου Παράδεισου.

Μα λίγοι μόνο ξέρουν
τι είναι η πληγή που ανθίζει μέσα μας.

Και τι κοιμίζει η αλλόφρονη καταιγίδα του Έρωτα.

[gkokk]

"Σου χρωστάω πάντα έναν παράδεισο"


Σου ' φτιαξα έναν κήπο
να στολίζεις τις μέρες σου.
Nα ' ρχονται τα πουλιά να χτίζουν τις φωλιές τους.
Nα σε καλημερίζουν με δοξαστικά κελαηδίσματα.

Όμως εσύ δεν αρκείσαι στα ρόδα του.
Δεν σε καλύπτουν οι φυλλωσιές του.
Eσύ έχεις πάντα στο νου τον Παράδεισο.

Eγώ σου πρόσφερα τη φωνή μου, για ν' ακούς τα τραγούδια μου
Kι εσύ ψάχνεις να ανακαλύψεις
τους μυστικούς ρυθμούς που ορίζουν τη σκέψη μου.
Nα διαβάσεις τους άγραφους στίχους
που είναι κρυμμένοι στη σιωπή μου.

Mα εγώ σου την έχω εκχωρήσει τη σκέψη μου.
Σε σένα ανήκει η σιωπή μου.
Δικά σου είναι και τα γραμμένα και τ ' άγραφα
και τα φανερά και τα κρυφά μου ποιήματα.
Tι μένει λοιπόν άλλο να σου χαρίσω;

Kι έτσι ξεκινάω πάλι απ' το τίποτα.
Σου φτιάχνω έναν καινούριο κήπο
να δοξάζει τις μέρες σου.
Mα εσύ επιμένεις να ζητάς τον Παράδεισο.

Δεν ξέρεις
πως τον Παράδεισο έχω πάντα στο νου μου.
Πως του Παραδείσου κλέβω τ ' άνθη, ξεσηκώνω τα δέντρα
πως αντιγράφω με τους στίχους μου τα πουλιά
όταν σου φτιάχνω τον κήπο σου.

[gkokk]

Ποιητικό εργαστήρι, απο το http://www.lexima.gr

Ο Θανάσης Κωσταβάρας μιλά στο Λέξημα για το ποιητικό του εργαστήρι και μας αποκαλύπτει: Τα ποιήματα δεν γράφονται με το μολύβι, αλλά με τη γομολάστιχα.

Συνεχίζουμε τον κύκλο συνεντεύξεων για το ποιητικό εργαστήρι, με έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς ποιητών στην Ελλάδα.
Ο Θανάσης Κωσταβάρας, γνωστός για το ήθος που διακρίνει τόσο το ποιητικό του έργο, όσο και την ίδια του τη ζωή, μιλά στο Λέξημα :

Μιλήστε μας  για το ποιητικό σας εργαστήρι, για τον τρόπο που εσείς γράφετε τα ποιήματά σας.

Χαίρομαι που ακούω τον χαρακτηρισμό, μου αρέσει η λέξη “το εργαστήρι”, που κάποιοι προσπάθησαν να το υποτιμήσουν  ή και να το αγνοήσουν ακόμα. Σημαίνει κάτι ουσιαστικό βέβαια, κάποια δουλειά, κάποιο πάλεμα, κάποιο μαστόρεμα, μια επεξεργασία εν πάση  περιπτώσει του ποιήματος. Βέβαια η απάντηση αφορά μιαν  εντελώς προσωπική εμπειρία και πρακτική, πάντως μου φαίνεται αδιανόητο ένα ποίημα να γράφεται μια κι έξω, μολονότι ξέρω πως υπάρχουν ποιητές, ιδίως τώρα, με τις θεωρούμενες ευκολίες  του ελεύθερου στίχου, που το τολμούν και το πραγματοποιούν ίσως εν τέλει.  Όπως και να ‘ναι, δικό μου ποίημα  δεν έχει ολοκληρωθεί χωρίς να προηγηθεί πολυήμερη επεξεργασία. Το ποίημα εν ολίγοις, δεν γράφεται, χτίζεται. Και όπως ορθώς υποστηρίζουν οι Κινέζοι, τα ποιήματα δεν γράφονται με το μολύβι, αλλά με τη γομολάστιχα.

Χρειάζεται έμπνευση για να γραφεί κάθε ποίημα ;

Δεν ξέρω τι θα πει έμπνευση. Ο ποιητής βρίσκεται νομίζω σε διαρκή ετοιμότητα. Το ερέθισμα έχει σημασία, το σημείο εκκίνησης, όλα τα άλλα είναι εξαρτημένα από τον τρόπο υποδοχής και αξιοποιήσεως του ερεθίσματος. Ξεκινώντας λ.χ. από μια λέξη ας πούμε, αρχίζει μια διαδικασία, μια εξέλιξη, που ο ποιητής καλά καλά δεν ξέρει που θα οδηγήσει, ποιο θα ‘ναι το αποτέλεσμα.  Από ένα σημείο και πέρα, το ποίημα δεν το κατευθύνει ο ποιητής, εκείνο αποκτά τέτοια αυτονομία, που οδηγεί τον ποιητή σε σκέψεις, σε στίχους, σε μουσική, σε αισθήματα.

Πιστεύετε, το διάβασμα άλλων ποιητών είναι πηγή έμπνευσης ;

Είναι αδιανόητο ένας ποιητής να μη βρίσκεται σε διαρκή επαφή με την ποίηση. Αυτό που εσείς αποκαλείτε έμπνευση, είναι δυνατόν να προκύψει απ' αυτή την περιήγηση, από την συνομιλία που μπορεί να αναπτύξει, ή που θα υποχρεωθεί να αναπτύξει ο ποιητής, όχι απαραίτητα μ' ένα αξιόλογο ποίημα. Και ένας συνηθισμένος ποιητής μπορεί να προσφέρει κάποιο ερέθισμα. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε πως το βίωμα που είναι συνήθως η προϊστορία του ποιήματος, μπορεί να είναι σωματικό βίωμα, μπορεί όμως να είναι και φιλολογικό βίωμα και τέλος η ανάγκη επαφής με τα κείμενα δεν αφορά μόνο τα ποιητικά κείμενα, το διάβασμα όχι μόνο της λογοτεχνίας, αλλά και της εφημερίδας ακόμα, μπορεί να προσφέρει ερέθισμα.

Η δική σας συμβουλή σε έναν νέο δημιουργό είναι να μη διαβάζει καθόλου, να διαβάζει μόνο σύγχρονους, ή να διαβάζει σύγχρονους αλλά και παλιότερους ποιητές ;

Προς Θεού, πως είναι δυνατόν ένας ποιητής να μη διαβάζει, ή έστω να διαβάζει μόνο συγκεκριμένη ποίηση ;  Ακόμη κι ένας αγράμματος, ένας ποιητάρης να πούμε, έχει διαρκή μαθητεία στην ποίηση, έχει ακούσματα κι έτσι μπορεί να λειτουργήσει, πόσο μάλλον ένας λόγιος θα μπορούσε να δημιουργεί χωρίς την αδιάκοπη επαφή με την ποίηση ;  Και όχι μόνον με σύγχρονους ποιητές. Οπωσδήποτε ένας νέος ποιητής πρέπει να πατάει γερά, ή να ασκείται έστω διαρκώς στην παράδοση. Κι όταν λέω παράδοση, εννοώ όλο το φάσμα, αρχίζοντας από την προηγούμενη γενιά και φτάνοντας ως τον Όμηρο. Πρόκειται για άσκηση γνώσεως, ρυθμού, τονικότητας, ύφους. Από εκεί θα προκύψει και το προσωπικό, ει δυνατόν ευκρινώς αναγνωρίσιμο προσωπικό του ιδίωμα.  Και μην με ρωτάτε αν πρέπει να διαβάζουμε μόνον αγαπημένους, έτσι κι αλλιώς αυτούς τους ζούμε, τους έχουμε οικειοποιηθεί, επανερχόμαστε συνεχώς, τους έχουμε αποστηθίσει. Η ουσία είναι πως πρέπει αδιαλείπτως να ψάχνουμε. Όλο και θα βρούμε κάτι που θα μας συγκινήσει, θα προωθήσει τη δική μας αισθαντικότητα, θα μας προκαλέσει εν τέλει.

Η πρώτη γραφή ενός ποιήματος είναι και η τελική του μορφή ;

Πάντα μιλάει κανείς  μέσα από την προσωπική του περίπτωση. Δεν ξέρω κανένα ποίημά μου πάντως που να τυπώθηκε στην πρώτη του εκδοχή. Η επιμονή  στην επεξεργασία, ο στόχος της κατάκτησης μια μορφής, ακόμα κι ανέφικτης, τελειότητας, υπάρχει στο όραμα πάντα του ποιητή, ανεξάρτητα αν αυτό το επιτυγχάνει στο τέλος.

Η θεωρία της λογοτεχνίας βοηθάει τον ποιητή ;

Η ποίηση δεν γράφεται με θεωρίες. Η ποίηση προηγείται της θεωρίας. Ακόμα και ανατρεπτικά αισθητικά  κινήματα που άνοιξαν δρόμους στην ιστορία της λογοτεχνίας, δεν κωδικοποιήθηκαν στα σχετικά θεωρητικά κείμενα χωρίς να έχουν προηγηθεί απόπειρες, ενστικτώδεις ίσως, πρακτικής εφαρμογής των κανόνων που δεν υπήρχαν, που προέκυψαν και εν συνεχεία ακολούθησαν.

Ευχαριστήσαμε τον Θανάση Κωσταβάρα για τις πραγματικά πολύτιμες συμβουλές του και τον χρόνο που μας διέθεσε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανέλθουμε για μια άλλη θεματική συνέντευξη.



                  Γιάννης Μανιάτης - Νίκος Αντωνόπουλος
                       για το www.lexima.gr - 19/03/2006

[SoRta_FaiRytALe]

Ευγε!!!!!

[Rakendytos]

Οταν αγγιζω τους ηχους.. (και στην απολυτη σιωπη ακομα ακουω το σωμα σου)
..αν το εχεις φιλε ανεβασε το να το χαζεψουμε.

[gkokk]

Έχω αρκετά απο τα ποιήματά του σε ηλεκτρονική μορφή
μόνο που είναι φωτογραφίες των χειρογράφων του
σε μορφή pdf και δεν γνωρίζω κανέναν τρόπο για να τα
παρουσιάσω στη σελίδα ....πώς μπορώ να τα ανεβάσω??? ]

[Rakendytos]

Το εχω κι αγω αλλα οχι εδω..
Απλα ειχα χρονια να το διαβασω και ειπα πως το ειχες.
Αν δεν βρεις τροπο (κι εχεις τον χρονο) κανε αντιγραφη σ ενα γουορντ.

[blue-roses]

ΕΝΥΠΝΙΟΣ ΕΡΩΣ

'Ετσι όπως είσαι,όνειρο.
'Ετσι όπως είσαι,ανάλαφρο σκίρτημα αύρας
ήχος φλογέρας που έρχεται απ'το μαγεμένο
     δάσος
'Ετσι μείνε κοντά μου.
Πρόσωπο αγγισμένο απο έναν μάγο έρωτα.
Σώμα πολιορκημένο απ'τον αχαλίνωτο πόθο.

Μείνε κοντά μου όσο γίνεται περισσότερο.

Κι άς μη με ξυπνήσουν οι ώρες.
'Εστω πουλιού γλυκό κελάηδισμα
ας μη με βγάλει απ'την αγκάλη σου.

Μα έτσι πλημμυρισμένος απ'αυτή την άχρονη
     ηδονή
απο τον έναν,στον άλλο ύπνο άς περάσω,τον
     βαθύτερο.......[/b]

[Rakendytos]

klap klap klap.. :cheers:

αυτό είναι ποίηση..

[blue-roses]

ΟΙ ΕΚΠΤΩΤΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ...

Οι άγγελοι της νύχτας δεν έχουν φτερά.
Δεν έχουνε γελαστά ρόδινα μάγουλα.

Δεν έχουν ζεστά χέρια,χείλη που να σαλπίζουν
τα φοβερά και παράφορα οράματα.

Ούτε ξορκίζουν το φόβο.

Οι άγγελοι της νύχτας δε μπορούν να πετάξουν.
Βαδίζουν με αργά κουρασμένα βήματα
χάνονται μέσα στα σκοτεινά σοκάκια
κάνουν παρέα στους αλήτες,χα'ι'δεύουν τ'αδέσποτα σκυλιά
ανάβουν το τσιγάρο στις κοπέλες που ξεπαγιάζουν κάτω απ'τα υπόστεγα
κι ύστερα μπαίνουν στα μπάρ και ζητούν να τους κεράσουν
κάποιο απο κείνα τα δυνατά ποτά
που είχαν συνηθίσει στον Παράδεισο.

Οι άγγελοι της νύχτας δεν έχουν φίλους.
'Εξω απ'τους κολασμένους που ξαγρυπνούν γράφοντας στίχους
κανένας δεν τους σκέφτεται.
Οι αστυνόμοι τους κυνηγούν,οι νοικοκυραίοι τους υποπτεύονται
οι γυναίκες τους κλείνουν τις πόρτες και τα παράθυρα
ενώ τα παιδιά προσεύχοντε δειλά ν'ανοίξουν τα ουράνια
και να κατέβουν στα όνειρά τους οι άλλοι άγγελοι
να τους σκεπάσουν με τις άσπρες φτερούγες τους.

Οι άγγελοι της νύχτας δεν ξέρουν την αγάπη.
Μιλούν για τον μεγάλο φόβο πάντα,ζούν στην απέραντη μοναξιά
βρίσλουν καταφύγιο στα παλιά λυπημένα τραγούδια
κι όταν πλαγιάζουν
η κάμαρή τους γίνεται καράβι που κτυπιέται με τ'άγρια κύματα
ακούγοντας όλους τους ναυαγισμένους του κόσμου
να φωνάζουν βοήθεια.

Οι άγγελοι της νύχτας δε μπορούν να πετάξουν
δεν έχουν φτερά
αλλά,τελικά,είναι οι μόνοι άγγελοι που υπάρχουν...

                                                          <<Κήποι στον Παράδεισο>>

Αφιερωμένο στον Rak

[blue-roses]

Ο ΓΛΥΠΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ

                              Κι όμως,όλοι θά'πρεπέ να το ξέρουν
                              πώς μέσα απο την κόλαση περνάει πάντα ο δρόμος
                              που καταλήγει στον ουρανό.

Ο γλύπτης θέλει να κάνει ένα άγαλμα.
Δεν ξέρει ακόμα το θέμα,ούτε διαλέγει την πέτρα.
Αυτή τον διαλέγει κι εκείνος ρίχνεται μ'ένα πάθος απάνω της.
Χτυπιέται μέρα και νύχτα μαζί της
να βγάλει απο μέσα τον δαίμονα.

'Υστερα απο χρόνια έρχονται οι άλλοι και θαυμάζουν τον 'Αγγελο.
Στέκουν μπροστά στην ασίγαστη ομορφιά του με ευλάβεια.

Κανένας όμως δεν υποπτεύεται
απο τί σκοτεινά περάσματα έχει περάσει το θαύμα.
Μέσα από ποιά τερατικά σχήματα και με τί τεχνάσματα τελικά
είναι οριστικά κερδισμένο το σώμα της αθωότητας...

                                   <<Ο φόβος του Ακροβάτη>> [/b]

[blue-roses]

ΣΕ ΕΙΔΑ ΠΑΛΙ ΑΠΟΨΕ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΜΟΥ

Σε είδα πάλι απόψε στον ύπνο μου.
Αγγελική των ονείρων
σε είδα πάλι,σαν ένα πουλί και πέταγες γύρω μου.
Σάν ένα απίθανο φαντασμαγορικό πουλί.

Κι οι φτερούγες σου έριχναν πάνω στις πληγές μου τον ίσκιο τους.

Απελπισμένα σ'αγάπησα πάλι.
Απελπισμένα και δυνατά σε πήρα και σ'έσφιξα πάνω στο στήθος μου.

Και τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα.

Κι έτσι όπως άρχισες το τραγούδι,η ψυχή μου σπαρτάρησε.
Κι ένιωσα μέσα μου να φουντώνει το στάχυ.
Εκείνο το στάχυ που μόνο η Αγάπη μπορεί να το σπείρει.

Και δεν γίνεται να χαθεί.
παρά όταν ο κόσμος χάσει τελείως την πίστη του.

Την πίστη του και τα όνειρά του.

Κι όταν όλα βουλιάξουν
μέσα στην πιό ψυχρή,την πιο σκοτεινή και απάνθρωπη
σιωπή..