ALL TIME CLASSIC - Κινηματογράφος

[Jezebell]

«Δεν έκανα ποτέ ούτε μια σκηνή που να εξέθετε τις πεποιθήσεις μου και την προσωπική μου ηθική»Ευφάνταστος και βέβηλος. Η Εκκλησία του την έσπαγε, το ίδιο και η μπουρζουαζία (από την οποία, άλλωστε προήλθε) όπως και κάθε είδους συμβατικότητα. Γι’ αυτόν τα όνειρα είχαν την ίδια βαρύτητα με την πραγματικότητα, γιατί η Ζωή είναι Όνειρο1, δεν είναι έτσι; Αυτές ήταν βασικά οι επιταγές του σουρεαλισμού: να σοκάρει και να σκανδαλίσει, να προβάλλει το παράλογο, να εξερευνήσει το ασυνείδητο μέσω της αυτόματης γραφής. Γι’ αυτό και ο κινηματογράφος ως όργανο του σουρεαλισμού είναι περισσότερο δύσκολο στο χειρισμό από τη ζωγραφική και τη συγγραφή, αναιρεί σχεδόν την έννοια του αυτοματισμού-το montage δεν είναι τίποτα άλλο από τεχνηέντως δημιουργημένη εναλλαγή εικόνων. Ο Bunuel όμως μέχρι και αυτό κατάφερνε να κάνει καλά. Ένα σύννεφο σκίζει το φεγγάρι, μια λεπίδα σκίζει ένα μάτι, παθιασμένα φιλιά, τουαλέτες, λάβα, καζανάκια και όλα αυτά αναμειγνύονται σε ένα εκρηκτικό μαγικό φίλτρο. Σουρεαλιστικό καλειδοσκόπιο οι εικόνες που μας χάρισε. Όμως αν ψάξουμε παντού το βαθύ νόημα, μη φανταστείτε ότι υπάρχει πάντα. Μην τα θέλουμε όλα δικά μας.

Στράφηκε σε πολλές κατευθύνσεις πριν βρει την αληθινή κλίση του. Αγάπησε τη μουσική, ειδικότερα το βιολί, την εντομολογία, το μποξ. Έπαιρνε πάντα καλούς βαθμούς, τραγουδούσε στη χορωδία και βοηθούσε στη λειτουργία (φανταστείτε μόνο τον Bunuel παπαδάκι!). Κάποια στιγμή όμως ξύπνησαν οι σκλάβοι. Ο Luis ήδη μετά τις πιέσεις του πατέρα του να σπουδάσει κάτι που δεν τον εξέφραζε αποκήρυξε κάθε παλιά αξία που τον παίδευε. Στο πανεπιστήμιο έβλεπε σουρεαλιστικά όνειρα παρέα με τους συμφοιτητές του Salvador Dali και Federico Garcia Lorca. Έγραφαν ποίηση, εξέδιδαν φιλολογικές φυλλάδες και απορροφήθηκαν τόσο από τις σουρεαλιστικές ιδέες, ώστε σήμερα να ορίζονται (οι δύο πρώτοι) ως οι αρχηγέτες του.

Ο Luis έμαθε τη μοίρα του από τη στιγμή που πήγε στο Παρίσι (1925) και είδε την ταινία του Fritz Lang Destiny. Για αρχή συνεργάστηκε με το σκηνοθέτη Jean Epstein. Η συνεργασία αυτή πήρε σύντομα τέλος και τότε ήταν η ώριμη στιγμή του Luis για να κάνει την πρώτη ταινία του: Un chien andalou-Ένας ανδαλουσιανός σκύλος, γυρισμένο σε τρεις μόλις εβδομάδες με την πολύτιμη συνεργασία του άντρα με το μακρύ, λεπτό, στριφτό στις άκρες μουστάκι του Dali. Μην ψάξετε βέβαια για κανένα σκύλο στα καρέ, ο τίτλος διαπνέεται και αυτός από το σουρεαλιστικό παράλογο. Το κοινό αγκάλιασε την ταινία σύσσωμο (εγώ πάλι δεν τα κατάφερα, όσο και αν προσπάθησα...). Ακολούθησε το L`Age d`Or που τον έκανε πια άξιο της ιδιαίτερης μεταχείρισης των χολιγουντιανών στούντιο, που αμέσως σχεδόν του πρόσφεραν συμβόλαιο. Όμως απέρριψε την πρόταση της MGM και συνέχισε με τα δικά του ισχνά μέσα. Αντιμετώπισε προβλήματα με τη λογοκρισία, μετά δούλεψε στις μεταγλωττίσεις της Paramount, ύστερα έκανε διάφορα ντοκιμαντέρ για τον πόλεμο στην Ισπανία μέχρι που οι Φασίστες ανέβηκαν στην εξουσία. Κατέληξε στο Μεξικό, πήρε μάλιστα και την υπηκοότητα και κάποια στιγμή- άκουσον άκουσον! – ο Franco τον κάλεσε πίσω στην Ισπανία να γυρίσει τη Βιριδιάνα. Τι το θελε; Το λογόκρινε πριν προλάβει να βγει στις αίθουσες, ενώ το Φεστιβάλ των Καννών του χάρισε το Χρυσό Φοίνικα. Έτσι κάπως αρχίζει η δεύτερη λαμπρή περίοδος για τον Bunuel.

Ταινίες όπως Η Διακριτική Γοητεία της Μπουρζουαζίας, Η Ωραία της Ημέρας, Το σκοτεινό Αντικείμενο του Πόθου και Τριστάνα που βλέπουμε σε νέες κόπιες αυτό τον καιρό στους κινηματογράφους είναι μέρος αυτής της καταξιωμένης περιόδου. Τα χρόνια δεν έκαναν τον Luis λιγότερο αιχμηρό. Η παρώδηση της Καθολικής Εκκλησίας και της αστικής κοινωνίας συνεχίστηκε μέχρι τέλους. Τρία χρόνια πριν το θάνατό του (1983) μας άφησε κληρονομιά την αυτοβιογραφία του My Last Sight.

( Απο την Στελλα Παρασχά)